кі́дальныя машы́ны

т. 8, с. 247

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

кіда́льны, -ая, -ае.

Прызначаны для кідання.

Кідальныя спартыўныя прылады.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кі́дальны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кі́дальны кі́дальная кі́дальнае кі́дальныя
Р. кі́дальнага кі́дальнай
кі́дальнае		 кі́дальнага кі́дальных
Д. кі́дальнаму кі́дальнай кі́дальнаму кі́дальным
В. кі́дальны (неадуш.) кі́дальную кі́дальнае кі́дальныя (неадуш.)
Т. кі́дальным кі́дальнай
кі́дальнаю		 кі́дальным кі́дальнымі
М. кі́дальным кі́дальнай кі́дальным кі́дальных

Іншыя варыянты: кіда́льны.

Крыніцы: tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кі́дальны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кі́дальны кі́дальная кі́дальнае кі́дальныя
Р. кі́дальнага кі́дальнай
кі́дальнае		 кі́дальнага кі́дальных
Д. кі́дальнаму кі́дальнай кі́дальнаму кі́дальным
В. кі́дальны (неадуш.)
кі́дальнага (адуш.)		 кі́дальную кі́дальнае кі́дальныя (неадуш.)
кі́дальных (адуш.)
Т. кі́дальным кі́дальнай
кі́дальнаю		 кі́дальным кі́дальнымі
М. кі́дальным кі́дальнай кі́дальным кі́дальных

Іншыя варыянты: кіда́льны.

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кіда́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кіда́льны кіда́льная кіда́льнае кіда́льныя
Р. кіда́льнага кіда́льнай
кіда́льнае		 кіда́льнага кіда́льных
Д. кіда́льнаму кіда́льнай кіда́льнаму кіда́льным
В. кіда́льны (неадуш.)
кіда́льнага (адуш.)		 кіда́льную кіда́льнае кіда́льныя (неадуш.)
кіда́льных (адуш.)
Т. кіда́льным кіда́льнай
кіда́льнаю		 кіда́льным кіда́льнымі
М. кіда́льным кіда́льнай кіда́льным кіда́льных

Іншыя варыянты: кі́дальны.

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кіда́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кіда́льны кіда́льная кіда́льнае кіда́льныя
Р. кіда́льнага кіда́льнай
кіда́льнае		 кіда́льнага кіда́льных
Д. кіда́льнаму кіда́льнай кіда́льнаму кіда́льным
В. кіда́льны (неадуш.) кіда́льную кіда́льнае кіда́льныя (неадуш.)
Т. кіда́льным кіда́льнай
кіда́льнаю		 кіда́льным кіда́льнымі
М. кіда́льным кіда́льнай кіда́льным кіда́льных

Іншыя варыянты: кі́дальны.

Крыніцы: krapivabr2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

кіда́льны, ‑ая, ‑ае.

Прызначаны для кідання. Кідальныя спартыўныя прылады.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

БЯЗДЫ́МНЫЯ ПО́РАХІ,

нітрацэлюлозныя порахі, кідальныя выбуховыя рэчывы, асн. кампанент якіх нітраты цэлюлозы, пластыфікаваныя арган. растваральнікамі. Падзяляюцца на піраксілінавыя порахі, балістыты і кардыты ў залежнасці ад віду нітрату цэлюлозы і лятучасці растваральніку. Значна перавышаюць дымны порах па ўстойлівасці гарэння і працаздольнасці. Выкарыстоўваюцца ў агнястрэльнай зброі і як ракетнае паліва. Назва па ўтварэнні нязначнай колькасці дыму пры гарэнні.

т. 3, с. 393

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АБЛО́ГАВАЯ ТЭ́ХНІКА,

машыны, прылады, прыстасаванні, якія ў стараж. часы выкарыстоўвалі для прыкрыцця атакуючых, штурму і разбурэння ўмацаванняў. Уключала пераносныя і рухомыя (на катках) шчыты, вінеі, рухомыя аблогавыя вежы ў некалькі ярусаў з адкіднымі мосцікамі, штурмавыя драбіны, кідальныя машыны, тараны і інш. На Беларусі аблогавая тэхніка выкарыстоўвалася да 14—15 ст., калі на змену ёй стала прыходзіць аблогавая артылерыя.

т. 1, с. 27

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГАЛЕ́РА

(італьян. galera),

драўлянае вёславае ваен. судна. Створана ў 7 ст. венецыянцамі. У Еўропе пашырана ў 7—18 ст. У Расіі з’явілася ў канцы 17 — пач. 18 ст. пры Пятру I. Даўж. 40—60 м, шыр. 4—7,5 м, асадка да 2 м, адзін рад вёслаў (16—32 на борт), скорасць пад вёсламі да 7 вузлоў (12,96 км/гадз), экіпаж да 450 чал. У якасці дапаможнага рухача на 1—2 мачтах галеры ставіліся косыя, т.зв. «лацінскія», парусы. Асн. зброяй да сярэдзіны 14 ст. былі надводны таран, кідальныя машыны, арбалеты, потым — гарматы. Існавалі таксама т.зв. конныя галеры для перавозкі коней.

т. 4, с. 458

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)