курч, -у, м.

Сутаргавае сцягванне мышц цела.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ку́рч

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. ку́рч
Р. ку́рчу
Д. ку́рчу
В. ку́рч
Т. ку́рчам
М. ку́рчы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

курч, (род. ку́рчу) м. ко́рчи мн., ко́рча ж.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

курч, ‑у, м.

Балючае скарачэнне мышц цела; сутарга. Юлік Барановіч паглядзеў на курыцу і сказаў: — Ці не курч на яе напаў, вельмі ж яна ступае неяк фацэтна, прысядаючы. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Курч 1 ’карчага’ (З нар. сл.). Да курчыцца (гл.).

Курч 2 ’сабака з пароды хартоў, сетэр’ (Гарб.). Запазычанне з польск. kurcz ’тс’ (Слаўскі, 3, 394–395).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

скурч, ‑у, м.

Разм. Тое, што і курч. Прагна ўзіраюся, каб запамятаць Валодзькаў твар. Трэ нешта сказаць на развітанне, але горла сціскае скурч. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́рчи мн. курч, род. ку́рчу м.; (конвульсия) канву́льсія, -сіі ж.; (судорога) су́тарга, -гі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cramp

I [kræmp]

1.

n.

курч -у m., су́тарга f.

2.

v.t.

вы́клікаць або́ мець спа́зму, курч

•

- cramps

II [kræmp]

1.

n.

1) заціска́чка f., кля́мар -ра m.

2) зьвя́занасьць f., абмежава́ньне n.

2.

v.t.

1) змацо́ўваць, сашчапля́ць

2) зьвя́зваць, сьціска́ць

3) перашкаджа́ць (разьвіцьцю́); абмяжо́ўваць

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

сведе́ние ср.

1. (счётов) звядзе́нне, -ння ср.;

2. (судорожное сжатие) мед. звядзе́нне, -ння ср., курч, род. ку́рчу м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Судо́м наз. ’нешта нядобрае, непрыемнае’: судом ее возьмі (ТС). Верагодна, да ўкр. судо́ма ’сутарга, курч’, судо́мити ’курчыць, зводзіць сутаргай’. Украінскае слова, на думку Варбат (Этимология–1981, 21–22), працягвае прасл. *sǫdoma, якое з і.-е. *som‑dhə‑m, дзе *som‑ > *sǫ‑, корань ‑dhə‑ (гл. дзець) і суф. ‑m‑. Аб іншых версіях гл. несудомны.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)