КУРТО́ Яўген Іванавіч

(7.7.1924, в. Рачыборак Бярэзінскага р-на Мінскай вобл. — 3.8.1993),

бел. пісьменнік. Скончыў БДУ (1949). У 1946—84 працаваў у газетах, выдавецтвах «Беларусь», «Мастацкая літаратура». Друкаваўся з 1946. Пісаў для дзяцей і юнацтва (першы зб. «На начлезе», 1958). Гераізм школьнікаў у Вял. Айч. вайну, іх сучаснае жыццё — гал. тэмы кніг «Ён быў піянерам» (1960), «Шэсць кароткіх гісторый» (1965), «Над ярам» (1966), «Лясны ўрок» (1973), «Насустрач жыццю» (1974) і інш. На бел. мову пераклаў некат. творы К.Чапека, Э.Раўда, Ш.Бейшэналіева, Г.Цыруліса, А.Імерманіса і інш.

Тв.:

Дарога бяжыць насустрач. Мн., 1964;

Над ціхай Свідаўкай. Мн., 1972;

Шумеў Нягневіцкі лес. Мн., 1984.

т. 9, с. 53

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Курто Я. І. 6/220; 12/583

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

вы́няцца, вымецца; зак.

Дастацца, выцягнуцца адкуль‑н. Куст выняўся разам з роўным квадратам зямлі. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нава́рысты, ‑ая, ‑ае.

З густым наварам. Пасля наварыстай капусты і гарачых дранікаў з алеем Юрка забраўся на палаткі. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чарапа́шы, ‑ая, ‑ае.

1. Які належыць чарапасе. Чарапашы панцыр.

2. перан. Вельмі павольны; марудны. Чае ішоў чарапашым крокам. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пабуйне́ць, ‑ее; зак.

Стаць, зрабіцца больш буйным. Дождж пабуйнеў, і Косця з задавальненнем падстаўляў пад яго то грудзі, то спіну. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

забу́хкаць, ‑ае; зак.

Разм. Пачаць бухкаць. Забухкалі гранаты, застрачылі кулямёты і аўтаматы, ўдарылі вінтоўкі. Шалёная страляніна злілася ў суцэльны гул. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запе́чаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад запячы.

2. у знач. прым. Засохлы, загусцелы. На выцвілых гімнасцёрках — .. згусткі запечанай крыві. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заспява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць спяваць. // Праспяваць. На двары хрыпла, відаць, яшчэ не зусім прачнуўшыся, заспяваў певень. Яму адказаў другі, трэці. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

падпіхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Тое, што і падапхнуць (у 1 знач.). Дзядзька Хведар прывітаўся па-ваеннаму і падпіхнуў хлопчыка наперад. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)