кули́ч кул. кулі́ч, -ча́ м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кулі́ч, -ча́ м. кули́ч

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кула́чкі ў выразе: Ешчэ чэрці на кулачкі ні браліса ’Яшчэ далёка да світання, яшчэ вельмі рана’ (Нар. словатв.). Усталі рано, бы чэрці на кулачку (ТС). Параўн. рус. кулички (у черта на куличках ’вельмі далёка’). Цяжка суаднесці семантыку бел. і рус. выразаў. Ва ўсякім разе беларускі матэрыял не дазваляе ўзводзіць слова да рус. кулич (параўн. Праабражэнскі, 1, 410) або польск. kuliczki ’testes’ (параўн. Ісачанка, ВЯ, 1957, 3, 121). Больш верагодным здаецца суаднясенне з польск. kulik ’карнавал на масленіцу’. Параўн. лат. kuluos lēkt ’гуляць на масленіцу’. Этымон гэтых слоў невядомы (Слаўскі, 3, 350–351).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ба́бка

I ж.

1. (мать отца или матери) ба́бушка, ба́бка;

2. разг. (старая женщина вообще) ба́бка;

3. уст. повива́льная ба́бка, повиту́ха;

4. разг., фам. бабёнка;

вось табе́, б., і Ю́р’еў дзеньпогов. вот тебе́, ба́бушка, и Ю́рьев день;

б. на́двае гада́ла (варажы́ла)погов. ба́бушка на́двое сказа́ла

II ж., анат.

1. (в ухе) накова́льня;

2. (надкопытный сустав) ба́бка;

падбі́ць ~кі — подби́ть ба́бки

III ж.

1. тех. (в станке) ба́бка;

2. (наковальня для отбивания косы) ба́бка

IV ж., кул.

1. ба́ба, кули́ч м.;

2. (из тёртого картофеля) ба́бка

V ж. (гриб) берёзовик м., подберёзовик м.

VI ж. (несколько снопов, поставленных вместе) ба́бка

VII ж., см. трыпу́тнік

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ба́ба ж.

I

1. (мать отца или матери) ба́бушка; ба́бка; ба́ба;

2. (старая женщина вообще) ба́бушка, стару́ха; ба́ба;

3. разг. (замужняя женщина) ба́ба, заму́жняя же́нщина;

4. разг. (женщина вообще) ба́ба;

~бы пайшлі́ жаць — ба́бы пошли́ жать;

5. разг. (жена) ба́ба, жена́;

мая́ б. прыбра́лася як на вясе́лле — моя́ ба́ба (жена́) наряди́лась как на сва́дьбу;

6. разг., уст. (женщина, оказывающая помощь при родах) повива́льная ба́бка, повиту́ха;

7. разг., ирон. (о мужчине) ба́ба;

«Смяле́й, не будзь ба́бай», — сказа́лі яму́ — «Смеле́е, не будь ба́бой», — сказа́ли ему́;

каме́нная б.археол. ка́менная ба́ба;

снегава́я (сне́жная) б. — сне́жная ба́ба;

бой-б., хват-б. — бой-ба́ба;

база́рная б. — база́рная ба́ба;

хто ба́бе не ўнук?погов. кто ба́бушке не внук?;

не ме́ла б. кло́пату, (дык) купі́ла парася́погов. не́ было печа́ли, (так) че́рти накача́ли; не име́ла ба́ба хлопо́т, так купи́ла поросёнка;

б. з во́за, каню́ лягчэ́йпосл. ба́ба с во́за, кобы́ле ле́гче

II тех. ба́ба

III кул. ба́ба, кули́ч м.

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)