Кула́га
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Кула́га |
| Р. |
Кула́гі |
| Д. |
Кула́зе |
| В. |
Кула́гу |
| Т. |
Кула́гай
Кула́гаю |
| М. |
Кула́зе |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
кула́га ж., кул. куле́ш, род. куляшу́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кула́га,
каша з жытняй або пшанічнай мукі і соладу.
т. 8, с. 570
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Кула́га ’саладуха, ягады, звараныя з мукой, зацірка, кулеш’ (Сл. паўн.-зах., Мат. Гом., Касп., Нік. Очерки, Арх. ГУ, Грыг., Чач., Вешт., Др.-Падб., Маш., Гарэц., Шн., Мат. АС, Янк. Мат., Мат. Маг., Нар. словатв., Бяльк., Сержп. Грам., КЭС, лаг., Яўс., Серб.). Укр. кулага, рус. кулага ’тс’. Параўн. кулеш (гл.). Унутраную форму слова кулага можна ўбачыць у такіх дзеясловах, як кулажыцца, кулажыць ’паказваць на дождж’ (Нас. Сб., Юрч.). Адсюль відаць, што першаснае значэнне было ’вадкая сумесь’. Словаўтваральна мадэль з суфіксам ‑ага. Першасны дзеяслоў, на жаль, надзейна не рэканструюецца, але серб.-харв. ку́ља ’мамалыга’ дае яшчэ адну падставу для выдзялення ў кулага суфікса ‑ага. Слаўскі (3, 347) бачыць рэлікты зыходнага дзеяслова ў kuliti, kuljati (гл. куляць 1).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Кула́гацца ’плюхацца, пялёскацца’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. кулага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кула́жыцца ’станавіцца пахмурным (пра надвор’е)’ (Нас., Юрч.). Параўн. кулагацца (гл.). Гл. кулага.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Куламе́сіцца ’балавацца з цестам’ (Бяльк.). Кантамінацыя кулага (гл.) і месіць (гл.). Параўн. куламескі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кульманы́ ’салодкія стравы, бліны, клёцкі’ (Нас., Бяльк., Сцяшк. Сл.). Магчыма, утворана пры дапамозе экспрэсіўнай суфіксацыі на ‑май (параўн. дурман, кусман) (Сцяцко, Афікс. наз., 54). Тады роднаснае з кулага (гл.) і кулеш (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)