крана́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. Зрушвацца з месца, пачынаць рухацца.

Электрычка кранаецца з месца.

2. каго-чаго. Датыкацца да каго-, чаго-н.

К. рукой пляча таварыша.

Смычок ледзь кранаўся струн.

|| зак. крану́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

крана́цца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. крана́юся крана́емся
2-я ас. крана́ешся крана́ецеся
3-я ас. крана́ецца крана́юцца
Прошлы час
м. крана́ўся крана́ліся
ж. крана́лася
н. крана́лася
Загадны лад
2-я ас. крана́йся крана́йцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час крана́ючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крана́цца несов.

1. (сдвигаться с места, направляться куда-л.) тро́гаться, дви́гаться;

2. (чаго) каса́ться, прикаса́ться (к чему), дотра́гиваться (до чего)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крана́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Зрушвацца з месца, пачынаць рух. Паравоз рыўкамі пачаў кранацца з месца. Федасеенка. / Пра пачатак ледаходу на рацэ. Калі кранаецца лёд, пра раку гавораць як пра нешта жывое: «пайшоў», «пайшла», «ідзе». Грахоўскі. // Адпраўляцца ў дарогу, ісці або ехаць куды‑н. Нікому не хочацца па непагадзі зноў кранацца ў няблізкі свет. Лупсякоў.

2. каго-чаго. Датыкацца, дакранацца да каго‑, чаго‑н. Напільнік, здавалася, ледзь-ледзь кранаўся жалеза, але яно пачынала блішчаць, як люстэрка. Асіпенка.

3. чаго. Разм. Тое, што і кранаць (у 5 знач.).

4. перан. Разм. Спыняцца на кім‑, чым‑н., закранаць каго‑, што‑н. у прамове, гутарцы. Калі .. [Міканор] гаворыць, дык неяк яно само ў яго выходзіць, што ён гаворыць вершамі, асабліва калі кранаецца розных птушак, лугоў-мурагоў ды калінкі-малінкі... Бялевіч.

5. Зал. да кранаць (у 1–7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

крана́цца

1. (зрушвацца з месца) sich rühren, sich bewégen, sich in Bewégung setzen; ánfahren* vi (s) (пра цягнік);

2. (дакранацца да каго-н., чаго-н.) (leicht) berühren vt; stréifen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

мка́ць

‘кранацца, скакаць з месца; імчаць’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. мка́ю мка́ем
2-я ас. мка́еш мка́еце
3-я ас. мка́е мка́юць
Прошлы час
м. мка́ў мка́лі
ж. мка́ла
н. мка́ла
Загадны лад
2-я ас. мка́й мка́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час мка́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крану́цца

1. гл. кранацца;

2:

◊

лёд крану́ўся das Eis ist gebróchen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

rozczulać się

незак. расчульвацца; кранацца

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ánstreifen

vi (an A) задзява́ць (за што-н.), кры́ху крана́цца (чаго-н.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

крану́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак., чаго.

1. Зак. да кранацца.

2. Разм. Зрабіцца псіхічна ненармальным. Крануўся чалавек ад гора.

•••

Крануцца з розуму — страціць розум, звар’яцець. Каб хто пабачыў збоку, то напэўна падумаў бы, што настаўнік крануўся з розуму. Колас.

Лёд крануўся гл. лёд.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)