ко́ўзацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак. (разм.).

1. Рухацца па слізкай паверхні; слізгацца.

К. па ледзяной дарозе.

Ногі коўзаюцца.

2. Катацца па слізкай паверхні.

Дзеці коўзаюцца на лёдзе.

3. Рухацца, не сядзець спакойна, ёрзаць.

К. па канапе.

|| наз. ко́ўзанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́ўзацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ко́ўзаюся ко́ўзаемся
2-я ас. ко́ўзаешся ко́ўзаецеся
3-я ас. ко́ўзаецца ко́ўзаюцца
Прошлы час
м. ко́ўзаўся ко́ўзаліся
ж. ко́ўзалася
н. ко́ўзалася
Загадны лад
2-я ас. ко́ўзайся ко́ўзайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час ко́ўзаючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ко́ўзацца несов., разг.

1. (двигаться, скользя) скользи́ть;

но́гі ~заюцца — но́ги скользя́т;

2. (двигаться, шевелиться; не сидеть спокойно) ёрзать;

к. па кана́пе — ёрзать по дива́ну;

3. ката́ться;

к. на са́нках — ката́ться на са́нках

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ко́ўзацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Разм.

1. Ссоўвацца са свайго месца, не ўтрымліваючыся на гладкай, слізкай паверхні; слізгацца. Чалавек шырока махае рукамі, коўзаецца ботамі па слізкай дарозе і паціху ідзе, пазіраючы сабе пад ногі. Галавач. // Слізгаць, слізгацець. Ногі грузнуць па самыя шчыкалаткі і коўзаюцца назад. Дуброўскі.

2. Катацца па слізкай паверхні. Хлапчукамі большую частку нашага вольнага часу мы праводзілі на гэтай рацэ — зімою коўзаліся на каньках. Глебка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́ўзацца

1. (слізгацца) gléiten* vi (s); rútschen vi (s);

ко́ўзацца на паве́рхні an der Óberfläche bléiben* [schwímmen*];

2. разм. (катацца на каньках) Schlítt¦schuh láufen*;

3. (ёрзаць) (hin und her) rútschen vi, záppeln vi

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Ко́ўзацца ’катацца па слізкай паверхні’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., ТС, Сл. паўн.-зах., Жд. 3, Бяльк., Федар. Рук., КЭС, лаг., Янк. Мат.). Укр. ковзатися, рус. колзать ’тс’, польск. kielzać sie, чэш. klouzati se, славац. kľzať ’тс’. Адсутнасць адпаведнікаў у паўднёвых славян вымушае сумнявацца ў праславянскім характары *kъlzati (параўн. ЕСУМ, 2, 483).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́ўзанне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. коўзацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пако́ўзвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Коўзацца час ад часу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каўзе́ль, выкл. у знач. вык.

Ужываецца ў значэнні дзеясловаў коўзацца, каўзануцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ко́ўзаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Тое, што і коўзацца (у 1 знач.).

Ногі коўзаюць па мокрым бервяне.

2. Вадзіць, соўгаць па якой-н. паверхні.

К. анучай па падлозе.

|| наз. ко́ўзанне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)