каўзе́ль

выклічнік

Крыніцы: piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

каўзе́ль, выкл. у знач. вык.

Ужываецца ў значэнні дзеясловаў коўзацца, каўзануцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каўзе́ль м разм Éisbahn f -, -en; Schlíttschuhbahn f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Каўзе́ль ’каток на лёдзе’ (Касп., Нас., Бяльк., Сл. паўн.-зах., 2). Відавочнае ўтварэнне ад дзеяслова тыпу *kъlzati (sę) пры дапамозе суф. *‑elь. Параўн. словаўтваральную варыятыўнасць у вытворных ад гэтага дзеяслова: каўзе́ль, каўза́нка, каўзе́нька, ко́ўзалка. Зыходны дзеяслоў каўза́цца мае адпаведнасці ў рус. дыял. ко́лзать(ся), ко́вза́ться ’катацца на лёдзе’, укр. ко́взати(ся), чэш. klouzati, польск. kielłac, чэш. kluzkú ’слізкі, коўзкі’ і г. д. Гл. Фасмер, 2, 290; Слаўскі, 2, 147–148.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

каўзе́ль

1. Агрэх пры выворі́ванні бульбы плугам (Слаўг.). Тое ж каўзе́нь (Слаўг.).

2. Лёд без снегу на дарозе; абледзянелая дарога (Слаўг.). Тое ж каўзу́ха (Слаўг.).

3. Каток на лёдзе, снежная гара (Кар., Краснап., Мсцісл. Бяльк., Сен. Касп., Смален. Дабр.) Тое ж каўзу́ха (Слаўг.), каўзні́ца (Нясв.).

4. Зямля, якая абледзянела пасля асенняга ці зімовага дажджу (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Gléitbahn

f -, -en каўзе́ль, като́к; паве́рхня ко́ўзання

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Éisbahn

f -, -en като́к, каўзе́ль; спарт. ледзяна́я даро́жка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

каток; коўзанка, каўзель (разм.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

галалёд

1. Зімовы дождж, які замярзае ледзяной коркай на дарозе, дрэвах; лёд без снегу (БРС). Тое ж галялёд, галалодзіца (Сал.), галалёдзіца (Стол.), галаледзіца (Варк. 1603), каўзота (Варк. 1603, Слаўг.), каўзе́ль, каўзу́ха (Слаўг.).

2. Абледзянелая, коўзкая дарога зімой у час галалёдзіцы (Жытк., Лёзн., Слаўг., Стол.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)