Verbum

анлайнавы слоўнік

ка́шель ка́шаль, -шлю м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кашель

Том: 15, старонка: 9.

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

надры́вісты надры́вистый;

н. ка́шаль — надры́вистый ка́шель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перхо́та разг. (сухой кашель) пярхо́та, -ты ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ка́шаль, -шлю м. ка́шель;

◊ як хваро́бе к. — как мёртвому припа́рка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ка́шаль ’раптоўныя сутаргавыя выдыхі, якія суправаджаюцца хрыпамі і шумам пры запаленні дыхальных шляхоў і інш.’ (ТСБМ, БРС, Сцяшк. МГ і інш.), ка́шляць ’мець прыступ кашлю; хварэць на кашаль’. Прасл. слова. Параўн. рус. ка́шель, укр. ка́шель, польск. kaszel, чэш. kašel, славац. kašeľ, серб.-харв. ка̏шаљ, славен. kášelj і г. д. Прасл. *kaš(ь)lь. Гл. Трубачоў, Эт. сл., 9, 160–161. Звяртае ўвагу тое, што не ва ўсіх слав. мовах ёсць гэта лексема. Няма яе, напр., у балг. мове. Гэта сведчыць аб старой дыялектнай дыферэнцыяцыі слав. тэрыторыі. Слова *kaš(ь)lь выводзіцца з больш даўняй формы *kāsli̯o‑, а гэта з і.-е. *k^uās‑l‑i‑o‑, што ўтворана ад і.-е. кораня гукапераймальнага характару ’кашляць’. Роднаснымі формамі з’яўляюцца літ. kósti ’кашляць’, алб. kollë ’кашаль’, ст.-інд. kā́sate ’кашляць’, ст.-в.-ням. hwuosto, huosto і г. д. Гл. яшчэ Фасмер, 2, 214–215; Бернекер, 1, 493; Траўтман, 119. Ад прасл. *kaš‑(ь)‑lь утвораны дзеяслоў; Трубачоў, там жа.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

надса́да ж., прост.

1. (натуга) нату́га, -гі ж.;

2. (надрыв) надры́ў, -ры́ву м.;

ка́шель с надса́дой ка́шаль з надры́вам;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уду́шлівы

1. в разн. знач. уду́шливый;

у. ка́шаль — уду́шливый ка́шель;

~вая атмасфе́ра жыцця́ — уду́шливая атмосфе́ра жи́зни;

~выя га́зы — уду́шливые га́зы;

2. страда́ющий оды́шкой

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

надры́ў, -ры́ву м., в разн. знач. надры́в; (напряжение — ещё) надса́да ж.;

н. вяро́ўкі — надры́в верёвки;

ка́шаль з ~ры́вам — ка́шель с надры́вом (надса́дой);

душэ́ўны н. — душе́вный надры́в

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мучи́тельный паку́тлівы; (причиняющий боль) балю́чы; (ужасный) страшэ́нны; (невыносимый) нясце́рпны; (адский) пяке́льны;

мучи́тельное сомне́ние паку́тлівае (страшэ́ннае) сумне́нне;

мучи́тельный ка́шель балю́чы (страшэ́нны) ка́шаль;

мучи́тельная жа́жда нясце́рпная (страшэ́нная) сма́га;

мучи́тельная боль пяке́льны (нясце́рпны, страшэ́нны) боль.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)