качэ́лі, -яў.
Тое, што і арэлі.
|| прым. качэ́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
качэ́лі
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
качэ́лі |
| Р. |
качэ́ляў |
| Д. |
качэ́лям |
| В. |
качэ́лі |
| Т. |
качэ́лямі |
| М. |
качэ́лях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
качэ́лі, -ляў ед. нет, см. гу́шкалка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
качэ́лі, ‑яў; адз. няма.
Тое, што і гушкалка. Там [у парку] забаў цікавых шмат. Там чакаюць нас качэлі. А. Александровіч. [Валя] распланавала гладкую пляцоўку на асобныя квадраты і вызначыла месцы для розных спартыўных гульняў: валейбола, гарадкоў, качэляў і каруселяў. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхіста́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што.
1. Раскалыхаць, разгушкаць.
Р. качэлі.
2. Хістаючы, зрабіць няўстойлівым.
Р. слуп.
3. перан. Разладзіць, падарваць.
Р. дысцыпліну.
|| незак. расхі́стваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. расхі́стванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заклінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.
Замацаваць пры дапамозе кліна. Заклінаваць тапарышча. □ Качэлі складалі на зямлі: уставілі вось у слупы.. і заклінавалі ў ёй дубовым кліннем палкі. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскалыха́ць, -лышу́, -лы́шаш, -лы́ша; -лышы́; -лыха́ны; зак.
1. каго-што. Пачаць моцна калыхаць, прымусіць калыхацца.
Р. качэлі.
2. што. Калышучы, зрабіць хісткім, няўстойлівым.
Р. слупок.
3. перан., каго (што). Вывесці са стану апатыі, абыякавасці.
Пыталіся многа, ледзь раскалыхалі яго на адказы.
|| незак. раскалы́хваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АРЭ́ЛІ,
качэлі, гушкалка, прыстасаванне, на якім гушкаюцца для забавы. Звычайна рабілі ў месцах, дзе збіралася моладзь у час адпачынку і святаў (абавязковыя на масленіцу). На ўкапаных у зямлю слупах мацавалі папярочку, да якой на жэрдках, металічных кольцах, скураных рамянях ці вяроўках падвешвалі шырокую дошку, на яе станавіліся ці садзіліся і гушкаліся. У наш час робяць невялікія арэлі для дзяцей.
т. 2, с. 11
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
раскалыха́ць, ‑лышу, ‑лышаш, ‑лыша; зак., каго-што.
1. Пачаць моцна калыхаць, прымусіць калыхацца. Раскалыхаць качэлі. □ Рака шалела. Нізавыя парывы вятрыску раскалыхалі вялікія, у рост чалавека, хвалі. Караткевіч.
2. Калышучы каго‑, што‑н., надаць яму сілу інерцыі для кідання, штуршка і пад. [Гітлераўцы] адной [жанчыне] заламалі, звязалі рукі. Яе раскалыхалі і кінулі ў акно. Мележ.
3. Калышучы, зрабіць хісткім, няўстойлівым. Раскалыхаць слупок.
4. перан. Вывесці са стану апатыі, абыякавасці. Саміх .. [пагранічнікаў] не вельмі лёгка раскалыхаць, выклікаць у іх жаданне расказаць аб сваіх дасягненнях. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)