касце́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. касце́льны касце́льная касце́льнае касце́льныя
Р. касце́льнага касце́льнай
касце́льнае
касце́льнага касце́льных
Д. касце́льнаму касце́льнай касце́льнаму касце́льным
В. касце́льны (неадуш.)
касце́льнага (адуш.)
касце́льную касце́льнае касце́льныя (неадуш.)
касце́льных (адуш.)
Т. касце́льным касце́льнай
касце́льнаю
касце́льным касце́льнымі
М. касце́льным касце́льнай касце́льным касце́льных

Крыніцы: krapivabr2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

касце́льны костёльный;

і пасце́льнае і ~нае — (об одежде) и бу́дничное и пра́здничное

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

касце́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да касцёла, належыць яму. Касцельныя званы. Касцельная вежа. Касцельны служка. □ Кажуць, што даўней гэта быў касцельны дом. Ён памятае яшчэ ўніятаў на Беларусі, царызм, кароткачасовую ўладу немцаў. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касце́льны

1. (прыналежнае да касцёла) etw., was der römischkathlischen Krche gehört;

2. (тое, што датычыцца касцёла) etw., was die römisch-katholische Krche betrfft

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

каплі́ца, -ы, мн. -ы, -ліц, ж.

Невялікі царкоўны або касцельны будынак з абраза́мі без алтара; малельня.

|| памянш. каплі́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. каплі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

krchlich

a царко́ўны, касце́льны

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

кароткачасо́вы, ‑ая, ‑ае.

Які працягваецца нядоўгі час. Кароткачасовая сувязь. Кароткачасовая перадышка. □ Кажуць, што даўней гэта быў касцельны дом. Ён памятае яшчэ ўніятаў на Беларусі, царызм, кароткачасовую ўладу немцаў. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каплі́ца, ‑ы, ж.

Невялікі царкоўны або касцельны будынак з іконамі без алтара; малельня. На пагорку ўзвышалася капліца — сіняя, з залатым крыжам цэркаўка. Асіпенка. Змоўкнуў звон хаўтурны На старых капліцах. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Аргані́сты ’арганіст, касцельны рэгент’ (Нас., Сцяшк.). Тыпова беларускае пераўтварэнне па ад’ектыўнаму ўзору запазычанага праз польск. арганіста (Нас.) (гл. Ірачак., Зб. Траўнічку, 312) ці замацаванага ў сувязі з рускай мовай арганіст (Нас., БРС). Аб гэтым пісаў Фогарашы, Beiträge, 31–32, хаця храналогія і стылістычная характарыстыка ў яго недакладныя: такія пераўтварэнні характэрныя для вуснай размоўнай мовы яшчэ ў XIX ст. Параўн. таксама аб слове арганісты як тыповым беларускім утварэнні (Мартынаў, Лекс. балтызмы, 25). Але ўкр. таксама органістый (Железняк, Мовознавство, 1975, 2, 51).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Каплі́ца, каплічка ’невялікі царкоўны або касцельны будынак з іконамі без алтара’, ’малельня’ (ТСБМ, Грыг., Гарэц., Мядзв., Сцяшк., Бяс.; Сержп. Грам.; Бір. Дзярж.; ганц. Сл. паўн.-зах.). Ст.-бел. каплица (канец XV ст.) запазычана са ст.-польск. kaplica ’бакавая частка касцёла, пакой, у якіх адпраўляецца набажэнства’ < ст.-чэш. kapla, kaplicě < с.-в.-ням. kápelle < ст.-в.-ням. kapëlla < с.-лац. capella ’плашч’, у прыватнасці ’плашч св. Марціна з г. Тур (Францыя)’ як ’рэліквія і месца захоўвання яе’ > ’невялікая святыня’ (Слаўскі, 2, 56).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)