Карці́ць ’турбуе, трывожыць, непакоіць’ (Гарэц., Бір., Янк. III, дзярж.). Гл. карцець.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

карце́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ціць; незак. (разм.).

1. безас., з інф., са злуч. «каб» і без дап. Пра неадольнае жаданне зрабіць што-н.; хацецца; не цярпецца.

Мне карціць сказаць.

Сыну карцела, каб хто быў побач.

2. Не даваць спакою, непакоіць, хваляваць.

Не вучоба карціць, а паездка ў горад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

карце́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. карці́ць -
Прошлы час
м. - -
ж. карце́ла
н. карце́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час карцячы́

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

То́чыць, зато́чыла ’карціць, закарцела’, ’няма цярпення’ (Нас.). Да тачыць 1 (гл.), якое да прасл. *točiti ’круціць, вярцець’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

неймётся несов., безл., разг.

1. (не сидится) не сядзі́цца;

ребёнку неймётся — всё бе́гает дзіця́ці не сядзі́цца — усё бе́гае;

2. (хочется) карці́ць;

ему́ неймётся поскоре́е уе́хать яму́ карці́ць хутчэ́й пае́хаць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

карце́ць безас. з інф, са злучн. «каб» і без дап.:

мне карці́ць… ich habe große Lust… (zu + inf)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

карце́ць, ‑ціць; незак.

1. безас. з інф., са злучн. «каб» і без дап. Пра неадольнае жаданне што‑н. зрабіць; хацецца; не цярпецца. Ульяне карцела спытаць, чаго Кастусь наведаўся ў такую рань, але ён сам загаварыў яшчэ здалёк. Пташнікаў. [Халімону] хацелася разважаць і карцела, каб хто-небудзь чуў гэтыя разважанні і згаджаўся з імі. Галавач. [Марына:] Ну, што ж... Калі так ужо карціць — няхай едзе. Губарэвіч.

2. Турбаваць, хваляваць, не даваць спакою. [Базыль] адчуў, што яму чагосьці не стае, па нечым смыляць рукі, нешта карціць, некуды рвецца душа. Сачанка. Маці ведае — не грыбы карцяць сыну — і дае хутчэй есці. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узмасці́цца, ‑машчуся, ‑мосцішся, ‑мосціцца; зак.

Разм. Узабрацца на што‑н. высокае або на верх чаго‑н. Узмасціцца на дах. // Заняць пэўнае месца, пасаду. Не пераварот у царскім палацы, не змова свіцкіх генералаў з наследнікам, якому да свербу карціць самому ўзмасціцца на трон, — помста ад імя народа. Мехаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумо́та, ‑ы, ДМ ‑моце, ж.

Разм. Тое, што і сум. Некалькі хвілін прыемна было адпачыць, а потым паступова находзіла нейкая неадольная сумота і нават крыўдна рабілася за сваё становішча. Кулакоўскі. Марына слухае ў сумоце, А ў думках ёй карціць адно. Колас. Нудныя дні насталі для яго [Ігнася]. Сумота. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

подмыва́ть несов.

1. в разн. знач. падмыва́ць;

2. безл., разг. карце́ць (каму), падмыва́ць (каго);

его́ так и подмыва́ет сде́лать э́то яму́ так і карці́ць зрабі́ць гэ́та;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)