капаце́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ці́ць; незак. (разм.).
Ка́паць часта, буйнымі кроплямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
капаце́ць
дзеяслоў, незакончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
капаці́ць |
капаця́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
капаце́ў |
капаце́лі |
| ж. |
капаце́ла |
| н. |
капаце́ла |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
капаце́ць несов., разг. си́льно ка́пать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
капаце́ць, ‑ціць; незак.
Разм. Ка́паць часта, буйнымі каплямі. Гразь настала каля ганку, З капяжа ўсё капаціць. Колас. Слёзы капацелі з красак і мачылі вымазаныя дзёгцем боты Базыля. Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Капаце́ць 1 ’часта падаць, ’падаць буйнымі кроплямі’. Укр. капоті́ти ’тс’. Бел.-укр. ізалекса. Утворана ад назоўніка *kapъtъ) ’капля’, ’паданне кропель’ (параўн. ст.-чэш. kapet, суч. чэш. kapet ’кропля’, укр. капти́ти ’капаць’), як тупацець < тупат, шаркацець < шоргат і інш., да ка́паць (гл.).
Капаце́ць 2 ’куродыміць’ (Касп.) прымыкае да рус. арэалу пашырэння гэтай лексемы: копотеть, копотить ’дымець’, ’пыліць’ < прасл. kopъtěti/kopъtiti < kopъtъ/kopъtь ’сажа’ < і.-е. *ku̯ep‑/*ku̯op‑/ku̯əp‑ (Трубачоў, Эт. сл., 11, 29–30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)