канструкцы́йна
прыслоўе, утворана ад прыметніка
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| канструкцы́йна |
- |
- |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
канструкцы́йна-будаўні́чы
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
канструкцы́йна-будаўні́чы |
канструкцы́йна-будаўні́чая |
канструкцы́йна-будаўні́чае |
канструкцы́йна-будаўні́чыя |
| Р. |
канструкцы́йна-будаўні́чага |
канструкцы́йна-будаўні́чай
канструкцы́йна-будаўні́чае |
канструкцы́йна-будаўні́чага |
канструкцы́йна-будаўні́чых |
| Д. |
канструкцы́йна-будаўні́чаму |
канструкцы́йна-будаўні́чай |
канструкцы́йна-будаўні́чаму |
канструкцы́йна-будаўні́чым |
| В. |
канструкцы́йна-будаўні́чы (неадуш.)
канструкцы́йна-будаўні́чага (адуш.) |
канструкцы́йна-будаўні́чую |
канструкцы́йна-будаўні́чае |
канструкцы́йна-будаўні́чыя (неадуш.)
канструкцы́йна-будаўні́чых (адуш.) |
| Т. |
канструкцы́йна-будаўні́чым |
канструкцы́йна-будаўні́чай
канструкцы́йна-будаўні́чаю |
канструкцы́йна-будаўні́чым |
канструкцы́йна-будаўні́чымі |
| М. |
канструкцы́йна-будаўні́чым |
канструкцы́йна-будаўні́чай |
канструкцы́йна-будаўні́чым |
канструкцы́йна-будаўні́чых |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
канструкцы́йна-маста́цкі
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
канструкцы́йна-маста́цкі |
канструкцы́йна-маста́цкая |
канструкцы́йна-маста́цкае |
канструкцы́йна-маста́цкія |
| Р. |
канструкцы́йна-маста́цкага |
канструкцы́йна-маста́цкай
канструкцы́йна-маста́цкае |
канструкцы́йна-маста́цкага |
канструкцы́йна-маста́цкіх |
| Д. |
канструкцы́йна-маста́цкаму |
канструкцы́йна-маста́цкай |
канструкцы́йна-маста́цкаму |
канструкцы́йна-маста́цкім |
| В. |
канструкцы́йна-маста́цкі (неадуш.)
канструкцы́йна-маста́цкага (адуш.) |
канструкцы́йна-маста́цкую |
канструкцы́йна-маста́цкае |
канструкцы́йна-маста́цкія (неадуш.)
канструкцы́йна-маста́цкіх (адуш.) |
| Т. |
канструкцы́йна-маста́цкім |
канструкцы́йна-маста́цкай
канструкцы́йна-маста́цкаю |
канструкцы́йна-маста́цкім |
канструкцы́йна-маста́цкімі |
| М. |
канструкцы́йна-маста́цкім |
канструкцы́йна-маста́цкай |
канструкцы́йна-маста́цкім |
канструкцы́йна-маста́цкіх |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
магніто́ла, ‑ы, ж.
Радыётэхнічны апарат бытавога прызначэння, які канструкцыйна аб’ядноўвае радыёпрыёмнік і магнітафон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АПТЫ́ЧНЫ ДАЛЬНАМЕ́Р,
дальнамер з візуальнай наводкай. Дзеянне заснавана на законах геам. оптыкі. Бываюць з пастаянным і пераменным паралактычным вуглом. Канструкцыйна могуць вырабляцца ў выглядзе самаст. прылад і насадак на зрокавыя трубы тэадалітаў.
т. 1, с. 438
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пано́, нескл., н.
1. У архітэктурных збудаваннях — паверхня на сцяне або столі, акаймаваная рамкай, бардзюрам і запоўненая ляпным або жывапісным арнаментам і пад.
2. Вялікіх памераў карціна на палатне, прызначаная для запаўнення такой паверхні. Сквер быў упрыгожаны вялікімі пана з батальнымі сцэнамі. Карпаў. На галоўным фасадзе канструкцыйна неабходная глухая панель удала выкарыстана для дэкаратыўнага пано. «ЛіМ».
[Фр. panneau, ад лац. pannus — кавалак тканіны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АПСІ́ДА,
абсіда
[ад грэч. hapsis (hapsidos) скляпенне],
канструкцыйна самастойная частка культавага збудавання; выступ будынка (прамавугольны, шматвугольны, паўкруглы ў плане), які перакрыты паўкупалам ці самкнутым скляпеннем. Упершыню з’явілася ў стараж.-рымскіх базіліках, адкуль перайшла ў хрысціянскія храмы. У апсідзе размяшчаюцца алтар, клір, месца для вышэйшых духоўных і свецкіх асоб, культавыя рэліквіі і г.д. У каталіцкіх храмах дапаўнялася прэсбітэрыем.
т. 1, с. 435
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АСВЯТЛЯ́ЛЬНЫЯ ПРЫЛА́ДЫ,
прылады для штучнага асвятлення розных аб’ектаў. Канструкцыйна складаюцца з асвятляльнай арматуры і крыніцы штучнага святла. Некаторыя тыпы ўключаюць аптычныя сістэмы (напр., люстэркі, кандэнсары).
Адрозніваюць асвятляльныя прылады далёкага (пражэктар) і блізкага (свяцільня, праекцыйны апарат) дзеяння. Пражэктары або свяцільні некаторых тыпаў аб’ядноўваюць у асвятляльныя ўстаноўкі, якія ўключаюць размеркавальныя шчыты, пуска-рэгулявальную і інш. апаратуру. Асвятляльныя прылады выкарыстоўваюцца для асвятлення памяшканняў, трансп. сродкаў, адкрытых пляцовак і інш.
т. 2, с. 26
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АДДЗЕ́ЛАЧНЫЯ МАТЭРЫЯ́ЛЫ ў будаўніцтве,
матэрыялы для аддзелачных работ. Падзяляюцца на аддзелачныя матэрыялы вонкавай і ўнутранай аддзелкі, на канструкцыйна-аддзелачныя і эксплуатацыйна-аддзелачныя. Да аддзелачных матэрыялаў належаць лакафарбавыя матэрыялы, абліцовачныя матэрыялы, аддзелачныя растворы і бетоны, прыродныя і штучныя каменныя матэрыялы, аддзелачная кераміка, матэрыялы і вырабы са шкла (гл. Шклаблокі, Шклопрафіліт, Шкляная плітка), з драўніны (паркет), паперы (шпалеры), пластычных мас (сінт. плёнкі, лінолеум, рэлін), дывановыя пакрыцці для падлогі і інш.
т. 1, с. 101
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЫКА́ЗВАННЕ,
вылучаны ў пісьмовым ці вусным тэксце фрагмент, які выражае адносна закончаную, актуалізаваную думку, аформлены граматычна (і інтанацыйна — у вусным варыянце), захоўвае сэнсавыя і фармальныя сувязі з кантэкстам, дае магчымасць усвядоміць і мысленна ўзнавіць кансітуацыю. З’яўляецца камунікатыўна-сінтакс. адзінкай (адзінкай маўлення) у процілегласць канструкцыйна-сінтакс. адзінкам — сказу, яго семантыка-сінтакс. мадэлі і фармальна-грам. схеме. Найб. істотнае адрозненне ад сказа — абавязковае актуальнае чляненне, якое сведчыць і аб уключанасці выказвання ў кантэкст і кансітуацыю.
А.Я.Міхневіч.
т. 4, с. 309
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)