калату́ша

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. калату́ша
Р. калату́шы
Д. калату́шы
В. калату́шу
Т. калату́шай
калату́шаю
М. калату́шы

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

калату́ша, -ы, ж. (разм.).

1. Размешаная гразь, вада са снегам, усякая негустая маса.

На агародзе к. ад частых дажджоў.

2. Негустая вараная страва з раскалочанай у вадзе ці малацэ мукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

калату́ша ж., разг.

1. (вязкая грязь) ме́сиво ср.;

2. (густая мучная похлёбка) болту́шка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

калату́ша, ‑ы, ж.

Разм.

1. Размешаная гразь. Зямля размякла і ператварылася ў ліпкую калатушу, з якой цяжка было выцягнуць ногі. Дудо. // Пра ўсякую негустую масу. На палях снегу амаль не было, толькі ў разорах ды ў канавах ляжала мокрая калатуша, падобная на аўсяны кісель. Грахоўскі.

2. Негустая страва з раскалочанай у вадзе ці ў малацэ мукі.

3. Бойка, калатня, вайна. [Багатыры] не пагадзіліся між сабою, кінулі свае народы, сялянства і рабочых у гэтую крывавую калатушу. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

калатуша

т. 7, с. 455

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

калату́ша ж.

1. разм. (гразь) Matsch m -es;

2. (страва) (dünne) Súppe f -, -n, Méhlsuppe f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

калату́ша Размяклая гразь на дарозе, у бродзе (БРС). Тое ж баўту́ха (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

Schmand, Schmant

m -es дыял.

1) вяршкі́, смята́нка

2) разм. гразь, калату́ша, ха́лепа

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ко́ўка 1 ’дзеянне паводле дзеяслова каваць (ТСБМ) (гл. каваць).

Ко́ўка 2 ’доўгі шост з патаўшчэннем на канцы’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kúoka ’дубіна’ (там жа, 2, 508), ’калатуша для разбівання камякоў на раллі’ (Касп.). Запазычанне з літоўскай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ме́сиво ср.

1. с.-х. ме́шанка, -кі ж.;

2. перен. (смесь) мешані́на, -ны ж.;

3. (вязкая грязь) калату́ша, -шы ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)