Берлінская канферэнцыя 1884—85 па пытаннях каланіяльных уладанняў у Афрыцы 1/328; 2/306

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

каланія́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. каланія́льны каланія́льная каланія́льнае каланія́льныя
Р. каланія́льнага каланія́льнай
каланія́льнае		 каланія́льнага каланія́льных
Д. каланія́льнаму каланія́льнай каланія́льнаму каланія́льным
В. каланія́льны (неадуш.)
каланія́льнага (адуш.)		 каланія́льную каланія́льнае каланія́льныя (неадуш.)
каланія́льных (адуш.)
Т. каланія́льным каланія́льнай
каланія́льнаю		 каланія́льным каланія́льнымі
М. каланія́льным каланія́льнай каланія́льным каланія́льных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

нацыяна́льна-каланія́льны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. нацыяна́льна-каланія́льны нацыяна́льна-каланія́льная нацыяна́льна-каланія́льнае нацыяна́льна-каланія́льныя
Р. нацыяна́льна-каланія́льнага нацыяна́льна-каланія́льнай
нацыяна́льна-каланія́льнае		 нацыяна́льна-каланія́льнага нацыяна́льна-каланія́льных
Д. нацыяна́льна-каланія́льнаму нацыяна́льна-каланія́льнай нацыяна́льна-каланія́льнаму нацыяна́льна-каланія́льным
В. нацыяна́льна-каланія́льны (неадуш.)
нацыяна́льна-каланія́льнага (адуш.)		 нацыяна́льна-каланія́льную нацыяна́льна-каланія́льнае нацыяна́льна-каланія́льныя (неадуш.)
нацыяна́льна-каланія́льных (адуш.)
Т. нацыяна́льна-каланія́льным нацыяна́льна-каланія́льнай
нацыяна́льна-каланія́льнаю		 нацыяна́льна-каланія́льным нацыяна́льна-каланія́льнымі
М. нацыяна́льна-каланія́льным нацыяна́льна-каланія́льнай нацыяна́льна-каланія́льным нацыяна́льна-каланія́льных

Крыніцы: piskunou2012, prym2009, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

факто́рыя, -і, мн. -і, -рый, ж.

1. Гандлёвая кантора і пасяленне еўрапейскіх купцоў у каланіяльных краінах.

2. Гандлёвы і нарыхтоўчы пункт у аддаленых прамысловых раёнах.

Пушная ф. на Поўначы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зуа́ў, зуава, м.

Гіст.

1. Салдат французскіх каланіяльных войск, якія фарміраваліся з жыхароў Паўночнай Афрыкі і французскіх дабравольцаў.

2. Салдат наёмных стралковых часцей у арміі султанскай Турцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зао́ід

(ад заа- + -оід)

асобіна калоніі ў каланіяльных арганізмаў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

планта́цыя, ‑і, ж.

1. Буйная капіталістычная зямельная гаспадарка, якая займаецца вырошчваннем якіх‑н. спецыяльных культур (першапачаткова ў Амерыцы і каланіяльных краінах на плантацыях працавалі рабы).

2. Вялікі ўчастак зямлі, заняты спецыяльнай сельскагаспадарчай культурай. Плантацыя грэчкі. □ Мы наяве ўбачылі блакітныя азёры льноў, каласістыя масівы жыта, пшаніцы, кукурузы, шырокія плантацыі агародаў. Бялевіч.

[Ад лац. plantatio — пасадка.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сты́мул, ‑у, м.

Пабуджальная прычына, якая падахвочвае на ажыццяўленне чаго‑н. Стымул росту. Стымул павышэння прадукцыйнасці працы. □ Паспяховае і справядлівае вырашэнне нацыянальнага пытання ў СССР на аснове прынцыпаў марксізма-ленінізма дало новы стымул вызваленчай барацьбе народаў каланіяльных і залежных краін. «Звязда». [Ліннік:] — Культурна-асветная работа ёсць найвялікшы стымул ва ўмацаванні працоўнай дысцыпліны. Савіцкі.

[Лац. stimulus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

геліяліты́ды

(н.-лац. heliolitoidea)

падклас вымерлых каланіяльных беспазваночных жывёл класа каралавых паліпаў; жылі ў сярэднім ардовіку — сярэднім дэвоне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

факто́рыя, ‑і, ж.

1. Гандлёвая кантора і пасяленне еўрапейскіх купцоў у каланіяльных краінах. Засталіся руіны рымскіх крэпасцей і грэчаскіх факторый, астаткі старадаўніх паселішчаў. Самуйлёнак.

2. Пункт, які займаецца закупам прадметаў промыслу і гандлем у аддаленых прамысловых раёнах. Факторыя — гэта вялікі магазін, куды паляўнічыя прывозяць пушніну і дзе атрымліваюць за яе розныя тавары і грошы. Бяганская.

[Англ. factory.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)