кабы́ союз, разг. каб, калі́ б.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кабы
Том: 14, старонка: 213.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Каб, злучн., часц. (ТСБМ). У гаворках: каб (Бяльк., Гарэц., Касп.; лаг., КЭС; Мал., Нас., Нік. Напаў., Сержп., Сержп. Прымхі, Федар., 1, Шат.), кабы (Нас.). Укр. коби, рус. кабы, ст.-рус. кабы. Усх.-слав. утварэнне ад прыслоўнага *ка (склон. форма займен. *къ, аб якім гл. хто) + часціца ўмоўнага ладу бы, гл. Фасмер, 2, 152; 1, 257. Бел. каб, магчыма, адлюстроўвае не рэдукцыю апошняга гука, а іншы варыянт часціцы ўмоўнага ладу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эхма́ межд., разг. эх;
◊
эхма́, кабы́ де́нег тьма погов. эх, каб гро́шай мех.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
эх межд. эх, эхма́;
◊ эх, каб гро́шай мех — погов. эхма́, кабы́ де́нег тьма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Sua quisque pericula nescit
Ніхто не ведае сваёй небяспекі.
Никто не знает своих опасностей.
бел. Ніхто ўперад не знае, што яго ў жыцці чакае. Каб ведаў, дзе павалішся, там саломкі падаслаў бы. Каб ведаў, дзе ў яму ўвалішся, абышоў бы.
рус. Не знаешь, где найдёшь, где потеряешь. Кабы знал наперёд, так бы расширил рот. Наперёд не узнаешь, где найдёшь, где потеряешь. Наперёд не угадаешь, кому по ком плакать. Кабы знал, где упасть, так соломки б подостлал. Кабы не кабы, да не но, были бы мы богаты давно. Кабы снова на свет народиться, знал бы, как состариться.
фр. Voir est facile, prévoir est difficile (Увидеть легко, предусмотреть ‒ трудно).
англ. It is the unexpected that always happens (Всегда происходит неожиданное).
нем. Minder ist oft mehr (Меньше часто больше).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
е́сли союз калі́, як; разг. раз;
е́сли бы, е́сли б калі́ б, каб;
е́сли бы не дождь, мы бы погуля́ли каб (калі́ б) не дождж, мы б пагуля́лі;
◊
е́сли бы да кабы́ шутл. каб ды калі́ б;
е́сли бы да кабы́ вы́росли во рту грибы́ погов. каб ды калі́ б вы́рас у ро́це грыб.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зло́та: хадзі́ў бы ў зло́це, каб не дзі́рка ў ро́це посл. ка́бы не дыра́ во рту́ — жил бы жил, ни о чём не тужи́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Sero sapiunt Phryges, dummodo sapiant
Позна становяцца разумным! фрыгійцы, толькі б разумнелі.
Поздно становятся умными фригийцы, только б умнели.
бел. Лепш позна, чым ніколі.
рус. Лучше поздно, чем никогда. Кабы мне тот разум наперёд, что приходит опосля.
фр. Mieux vaut tard que jamais (Лучше поздно, чем никогда).
англ. Better late than never (Лучше поздно, чем никогда).
нем. Besser spät als niemals (Лучше поздно, чем никогда).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
дыра́ ж.
1. дзі́рка, -кі ж., разг. дзю́рка, -кі ж.;
2. (захолустье) разг. глухі́ заку́так, глуш, род. глушы́ ж.;
◊
кабы́ не дыра́ во рту — жил бы жил, ни о чём не тужи́л хадзі́ў бы ў зло́це, каб не дзі́рка ў ро́це;
дыра́ от бу́блика дзі́рка ад абара́нка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)