зі́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
Кідаць позірк на каго-, што-н., пазіраць.
З. па баках.
|| аднакр. зі́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні і зірну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. зі́рканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зі́ркаць
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зі́ркаю |
зі́ркаем |
| 2-я ас. |
зі́ркаеш |
зі́ркаеце |
| 3-я ас. |
зі́ркае |
зі́ркаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зі́ркаў |
зі́ркалі |
| ж. |
зі́ркала |
| н. |
зі́ркала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зі́ркай |
зі́ркайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
зі́ркаючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зі́ркаць несов., разг. ша́рить глаза́ми, броса́ть взгля́ды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зі́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Кідаць позірк на каго‑, што‑н.; паглядаць. Вада ў рацэ гарэла і пузырылася, як брага. Шэмет зіркаў на кожную бурбалку. Лобан. Я ўзняў галаву і глянуў на дзяўчынку, што сядзела побач і зіркала то ў кніжку, то на мяне ды хітравата ўсміхалася. Мыслівец. / Пра вочы. Вочы з-пад барановай шапкі з адвіслымі вушамі зіркаюць востра, пільна. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зы́ркаць несов., разг., см. зі́ркаць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зі́рканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. зіркаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зі́ркнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Аднакр. да зіркаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́зірк ’погляд’ (ТСБМ); паводле Станкевіча (Зб. тв., 2, 44), у народнай мове ’імклівы, пабежны погляд’, тады як пагля́д (гл.) адпавядае рус. взгляд. Да пазіраць, зіркаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ныркаць ’даваць нырца; падглядваць’ (Касп.), ’пазіраць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ), ныркнуць ’нырнуць’ (Мат. Гом.). Ад нырок ’скачок у ваду’, нырком ’нырцом’, гл. ныриць. Магчымы ўплыў з боку зіркаць ’кідаць погляд’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)