зло́жаны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зло́жаны зло́жаная зло́жанае зло́жаныя
Р. зло́жанага зло́жанай
зло́жанае		 зло́жанага зло́жаных
Д. зло́жанаму зло́жанай зло́жанаму зло́жаным
В. зло́жаны (неадуш.)
зло́жанага (адуш.)		 зло́жаную зло́жанае зло́жаныя (неадуш.)
зло́жаных (адуш.)
Т. зло́жаным зло́жанай
зло́жанаю		 зло́жаным зло́жанымі
М. зло́жаным зло́жанай зло́жаным зло́жаных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зло́жаны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зло́жаны зло́жаная зло́жанае зло́жаныя
Р. зло́жанага зло́жанай
зло́жанае		 зло́жанага зло́жаных
Д. зло́жанаму зло́жанай зло́жанаму зло́жаным
В. зло́жаны (неадуш.)
зло́жанага (адуш.)		 зло́жаную зло́жанае зло́жаныя (неадуш.)
зло́жаных (адуш.)
Т. зло́жаным зло́жанай
зло́жанаю		 зло́жаным зло́жанымі
М. зло́жаным зло́жанай зло́жаным зло́жаных

Кароткая форма: зло́жана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зло́жаны

1. сло́женный; скопнённый; уло́женный;

2. перен. сло́женный;

3. перен. сва́ленный, сло́женный;

4. уби́тый; сва́ленный;

5. сва́ленный, пова́ленный;

6. приби́тый;

1-6 см. злажы́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зло́жаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад злажыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іко́на, ‑ы. ж.

Малюнак бога або святога як прадмет рэлігійнага пакланення; абраз ​1. На покуці вялікая ікона нейкага святога, за сталом на канапе зложаны адзін на адзін старыя альбомы... Чорны.

[Грэч. eikōn — малюнак, абраз, падабенства.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

збуцве́лы, ‑ая, ‑ае.

Які збуцвеў; сапрэлы, струхлелы, спарахнелы. Саламяныя стрэхі, крытыя шмат гадоў назад, асунуліся, паразлазіліся, паказвалі свае збуцвелыя рэбры і цёмныя правалы. Колас. Воддаль .. нахіліўся да зямлі зложаны .. даўнішні збуцвелы крыж, парахня-парахнёй. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Празёра, прозёра ’разора’ (кам., Сл. ПЗБ). З ілюстрацыі выцякае таксама значэнне ’прастора паміж градкамі’. Таму, відаць, слова з’яўляецца кантамінацыяй разора і празёрыць ’пачаць бачыць’ (Нас.) ад *zbr‑ (гл. зерні, зрок). Параўн. яшчэ ўкр. прозір ’адтуліна ў страсе для выхаду дыму; прасвет, адтуліна паміж зложаны мі бярвёнамі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

звяры́нец, ‑нца, м.

Спецыяльна абсталяванае памяшканне, прыстасаванае месца, дзе трымаюць дзікіх жывёл для паказу. І сам звярынец быў цікавы: Высокі, зложаны з бярвення, І такі моцны — на здзіўленне! Каб воўк да коз не мог дабрацца Ні праз той верх, ні падкапацца. Колас. Вясной у горад, дзе жылі нашы сябры, прывезлі ў звярынец з Маскоўскага заапарка двух маладых мядзведзяў і шэсць лебедзяў. Даніленка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

злажы́ць, злажу́, зло́жыш, зло́жыць; зло́жаны; зак., што.

1. гл. класці.

2. Палажыць разам у пэўным парадку.

З. дровы.

З. чамадан (палажыць у яго рэчы; таксама перан.: падрыхтавацца да ад’езду).

3. Перагнуўшы, скруціўшы, палажыць, злажыць пэўным чынам, надаць якую-н. форму.

З. газету.

З. пакрывала.

З. раскладушку.

4. Паваліць, палажыць (пра ўсё, многае).

Град злажыў жыта.

5. перан. Перакласці віну на каго-н.

◊

Злажыць галаву (высок.) — загінуць у баі.

Злажыць рукі (разм.) — тое, што і скласці рукі (гл. скласці).

|| незак. склада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2—5 знач.), скла́дваць, -аю, -аеш, -ае (да 2—5 знач.) і зло́жваць, -аю, -аеш, -ае (да 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

то́лкам, прысл.

1. Так, каб было зразумела. — Які ячмень, хто пастрыг, раскажы толкам? — звярнуўся да Волькі Міхал. Васілевіч. — Ды раскажы ты [Віктар] толкам, у чым справа? — нецярпліва крыкнуў Мірон. Маўр. // Сур’ёзна, не жартуючы. [Цётка Ганна:] — Яму гаворыш, гаворыш толкам, а ён [доктар] пра перадачу знайшоў час думаць. Лынькоў.

2. Добра, як належыць. Праверылі — кучы не ўсе толкам зложаны. У некаторых месцах куча гною асобна, а торф асобна. Ермаловіч. // Доказна, лагічна. Аб выніках даследавання даложана толкам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)