Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зима
Том: 12, старонка: 235.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Зіма́ ’халодная пара года’. Рус., укр. зима́, польск. zima ’тс’, серб.-луж. zyma, палаб. zaimă, чэш. zima, славац. zima ’зіма, холад’, славен. zíma, серб.-харв. зи́ма ’тс’ балг. зѝма ’пара года’, макед. зима ’тс’. Ст.-слав. зима, ст.-рус. зима. Прасл. zima ’зіма’ < і.-е. *gʼhei‑m‑ ’зіма’ літ. žiemà, лат. zìema, ст.-прус. semo ’зіма’, грэч. χεῖμα ’зіма, холад’, хец. gimmanza ’зіма’. І.‑е. корань суадносіцца з *gʼheu‑ ’ліць’, г. зн. зіма першасна была часам, калі ліў дождж, а потым ’час снегу’ (Трубачоў, ВСЯ, 2, 29–31). Фасмер, 2, 97; Шанскі, 2, З, 92; ESSJ, пробны сшытак, 103–111 (дзе ўказваецца на сувязь з zęb‑); Махэк₂, 715; Скок, 3, 655; БЕР, 1, 641; Траўтман, 367–368; Покарны, 425. Пра зима ў ст.-рус., укр. гл. Вялкіна, Исслед. по словообр и лекс., 200; Качарган, Мовознавство, 1970, 6, 48.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сіро́цкі сиро́тский;
◊ ~кая зіма́ — сиро́тская зима́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зіма́ ж. зима́;
◊ сіро́цкая з. — сиро́тская зима́;
з. і ле́та — кру́глый год;
ко́лькі лет, ко́лькі зім! — ско́лько лет, ско́лько зим!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
блі́зіцца несов. бли́зиться, приближа́ться;
б. зіма́ — бли́зится (приближа́ется) зима́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мете́льныйII (от мете́ль) мяце́лісты; (вьюжный) завіру́шны, заве́йны;
мете́льная зима́ мяце́лістая (завіру́шная, заве́йная) зіма́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Cogitato quàm longa sit hiems
Думай наперад, якая працяглая зіма.
Думай наперёд, как продолжительна зима.
бел. Кінь за сабою ‒ знойдзеш перад сабою. Што летам збярэцца, тое падбярэцца. Як прыйшоў Спас ‒ бяры рукавіцы ў запас. Кінь хлеб-соль назад, а ён наперадзе апынецца. Лета ‒ прыпасіха, зіма ‒ прыбярыха. Кінь перад сабою, убачыш за сабою.
рус. Едешь на день, бери хлеба на неделю. Пришёл Спас ‒ держи рукавички про запас. Готовь летом сани, а зимой телегу. Готовь сани с весны, а колёса с осени. Чем глубже семя схоронится, тем лучше уродится. Готовь квас на зимний Спас. И зимой будет ягода, коль заготовить загодя.
фр. L’hiver mange le printemps, l’été et l’automne (Зима съедает весну, лето и осень).
англ. Keep something for a rainy day (Береги что-то на дождливый день).
нем. Was der Sommer beschert, der Winter verzehrt (Что дарит лето, зима поглощает/потребляет).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
падкра́сціся сов., прям., перен. подкра́сться;
кот ~ра́ўся да вераб’я́ — кот подкра́лся к воробью́;
непрыме́тна ~ра́лася зіма́ — незаме́тно подкра́лась зима́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наблі́зіцца сов., в разн. знач. прибли́зиться;
варо́жыя та́нкі ~зіліся да на́шых траншэ́й — вра́жеские та́нки прибли́зились к на́шим транше́ям;
~зілася зіма́ — прибли́зилась зима́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)