зе́мства
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
зе́мства |
| Р. |
зе́мства |
| Д. |
зе́мству |
| В. |
зе́мства |
| Т. |
зе́мствам |
| М. |
зе́мстве |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зе́мства, -а, мн. -ы, -аў, н. (гіст.).
Мясцовае самакіраванне ў сельскіх мясцовасцях з перавагай дваранства ў яго органах.
Губернскае з.
Павятовае з.
|| прым. зе́мскі, -ая, -ае.
Земская ўправа.
З. сход.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зе́мства ср., ист. зе́мство
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зе́мства, ‑а, н.
Вельмі абмежаванае ў правах мясцовае самакіраванне ў дарэвалюцыйнай Расіі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
«ВЕ́СТНИК МОГИЛЁВСКОГО ЗЕ́МСТВА»,
часопіс. Выдаваўся ў 1914—17 у Магілёве на рус. мове. Меў на мэце служыць інтарэсам і патрэбам земскага і гар. самакіравання, пераважна заходніх земстваў, утвораных у адпаведнасці з указам ад 14.3.1911. Асвятляў дзейнасць земскіх устаноў, пытанні сельскай гаспадаркі, меліярацыі, эканам. жыцця губерні, змяшчаў агляды дзейнасці земстваў інш. губерняў, пастановы ўрада па земскіх справах. Выйшла 67 нумароў.
т. 4, с. 119
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
«ВЕ́СТНИК МИ́НСКОГО ГУБЕ́РНСКОГО ЗЕ́МСТВА»,
часопіс. Выдаваўся ў 1914—15 у Мінску на рус. мове. Асвятляў дзейнасць губернскіх і павятовых земстваў, пытанні сельскай гаспадаркі і меліярацыі, лясной справы, эканам. жыцця губерні. Змяшчаў хроніку, распараджэнні ўрада і сената па земскіх справах. Апублікаваў агляд дзейнасці Мінскага земства за 3 гады, нарыс «Кароткая характарыстыка Палесся». Выйшла 20 нумароў.
т. 4, с. 119
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
зе́мство ист. зе́мства, -ва ср.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зе́мскі, -ая, -ае.
1. гл. земства.
2. Агульнадзяржаўны (гіст.).
Земскае апалчэнне.
○
Земскі начальнік — у царскай Расіі — чыноўнік з судова-адміністрацыйнай і паліцэйскай уладай, кіраўнік сялянскага насельніцтва пэўнага раёна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зе́мскі, ‑ая, ‑ае.
Гіст.
1. Агульнадзяржаўны. Земскі сабор.
2. Які меў адносіны да земства. Земскі сход. // Які належаў земству. Земская школа. Земская бальніца. // Які знаходзіўся на службе ў земстве. Земскі ўрач.
3. у знач. наз. зе́мскі, ‑ага, м. Тое, што і земскі начальнік. Як бач зляцелася ўсё вараннё — прыстаў, земскі, суддзя... Якімовіч.
•••
Земскі начальнік гл. начальнік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыгнята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Прыціскаць чым‑н. цяжкім зверху. Прыгнятаць сыр каменем.
2. Не даваць свабодна жыць, эксплуатаваць. Вёску прыгняталі памешчык і земства, ураднік і мясцовы багацей. Навуменка.
3. перан. Непакоіць, ствараць цяжкі, падаўлены настрой. Памаўчаўшы,.. [маці] загаварыла, перасільваючы нейкі ўнутраны цяжар, які прыгнятаў яе. Якімовіч. Бянтэжыла і прыгнятала нас яшчэ і невядомасць. С. Александровіч. Мяне прыгнятала адзіноцтва, тая сіратлівая цішыня, якая часта панавала ў нашых зялёных кутках. Кулакоўскі. Нізкае скляпенне, пах цвілі, папіскванне пацукоў прыгнятала хлапца. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)