земляно́й земляны́;

земляно́й червь зоол. земляны́ чарвя́к;

земляны́е рабо́ты земляны́я рабо́ты, граба́рскія рабо́ты, граба́рства.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

земляны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. земляны́ земляна́я земляно́е земляны́я
Р. земляно́га земляно́й
земляно́е		 земляно́га земляны́х
Д. земляно́му земляно́й земляно́му земляны́м
В. земляны́ (неадуш.)
земляно́га (адуш.)		 земляну́ю земляно́е земляны́я (неадуш.)
земляны́х (адуш.)
Т. земляны́м земляно́й
земляно́ю		 земляны́м земляны́мі
М. земляны́м земляно́й земляны́м земляны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ка́менна-земляны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. ка́менна-земляны́ ка́менна-земляна́я ка́менна-земляно́е ка́менна-земляны́я
Р. ка́менна-земляно́га ка́менна-земляно́й
ка́менна-земляно́е		 ка́менна-земляно́га ка́менна-земляны́х
Д. ка́менна-земляно́му ка́менна-земляно́й ка́менна-земляно́му ка́менна-земляны́м
В. ка́менна-земляны́ (неадуш.)
ка́менна-земляно́га (адуш.)		 ка́менна-земляну́ю ка́менна-земляно́е ка́менна-земляны́я (неадуш.)
ка́менна-земляны́х (адуш.)
Т. ка́менна-земляны́м ка́менна-земляно́й
ка́менна-земляно́ю		 ка́менна-земляны́м ка́менна-земляны́мі
М. ка́менна-земляны́м ка́менна-земляно́й ка́менна-земляны́м ка́менна-земляны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

перагно́йна-земляны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. перагно́йна-земляны́ перагно́йна-земляна́я перагно́йна-земляно́е перагно́йна-земляны́я
Р. перагно́йна-земляно́га перагно́йна-земляно́й
перагно́йна-земляно́е		 перагно́йна-земляно́га перагно́йна-земляны́х
Д. перагно́йна-земляно́му перагно́йна-земляно́й перагно́йна-земляно́му перагно́йна-земляны́м
В. перагно́йна-земляны́ (неадуш.)
перагно́йна-земляно́га (адуш.)		 перагно́йна-земляну́ю перагно́йна-земляно́е перагно́йна-земляны́я (неадуш.)
перагно́йна-земляны́х (адуш.)
Т. перагно́йна-земляны́м перагно́йна-земляно́й
перагно́йна-земляно́ю		 перагно́йна-земляны́м перагно́йна-земляны́мі
М. перагно́йна-земляны́м перагно́йна-земляно́й перагно́йна-земляны́м перагно́йна-земляны́х

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

земляны́ в разн. знач. земляно́й;

~ны́я рабо́ты — земляны́е рабо́ты;

~на́я плаці́на — земляна́я плоти́на;

○ з. за́яц — земляно́й за́яц;

з. арэ́х — земляно́й оре́х;

~на́я гру́ша — земляна́я гру́ша

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Вы́бай ’выбаіна’ (Гарэц., Байк. і Некр., КСП), вы́баіна (Мат. Гом.), выбо́іна (Шат., БРС), выбо́й (КЭС, лаг., Жыв. сл.), укр. ви́бій ’ямка ў земляной падлозе; выбоіна’, вибо́іна, рус. вы́бой, выбо́ина ’тс’, польск. wybój ’выбоіна’. Ад выбіць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Земя́кі ’бульба’ (Сцяшк.). З польск. дыял. ziemiaki, літ. ziemniaki ’тс’, утворанага на базе калькі назвы бульбы ў некаторых еўрап. мовах са значэннем ’земляны яблык’ франц. pomme de terre з 1655 г. для абазначэння земляной грушы, тапінамбура, Helianthus tuberosus, а з другой палавіны XVIII ст. — бульбы, ням. дыял. Erdapfel, гал. aardappel) з прыметнікавай асновы ziem(‑ьn)‑ (ад ziem‑ia, гл. зямля) з суфіксам ‑iak.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

земляны́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да зямлі ​1 (у 3 знач.), звязаны з ёю. Земляныя работы.

2. Зроблены з зямлі; які складаецца з зямлі. Земляны вал. □ Мікола ўстаў з куфра і, басанож па халоднай земляной падлозе, пачаў шарыць у цемры. Брыль.

3. Які жыве або знаходзіцца ў зямлі. Земляныя ластаўкі. Земляныя насякомыя. // Як састаўная частка некаторых батанічных і заалагічных тэрмінаў. Земляны арэх. Земляная груша. Земляны чарвяк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

па́рнасць ​1, ‑і, ж.

Уласцівасць парнага ​1 (у 3 знач.).

па́рнасць ​2, ‑і, ж.

Гарачае, насычанае выпарэннямі, вільгаццю паветра; вільготная цеплыня. А сонца жарыць, млеюць далі, І парнасць землю абняла. Колас. Сонца, пераваліўшыся за поўдзень, здавалася, шпарчэй пачало апускацца над лесам, але парнасць стаяла нясцерпная. Пташнікаў. Печ пагрэлася, па хаце пайшла парнасць. Чорны. // Выпарэнні, туман. Бліскацела іржавая балотная вада, над якою застыла парнасць. Пестрак. Цёплая парнасць падымалася ад возера, ад зямлі. Чарнышэвіч. Павітаўшыся, і госць і гаспадар прыселі на бервяне, прыгрэтым не так сонцам, як земляной парнасцю. Скрыган.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Баю́ра ’лужына’ (Сцяшк. МГ), баю́рына ’кар’ер, запоўнены вадой’ (Жд.), гл. яшчэ Яшкін. Укр. баю́ра, балю́ра, баню́ра, банюр, байо́ро ’вялікая, глыбокая лужа; ямка ў земляной падлозе’. Польск. bajor ’сажалка’, bajoro ’тс’, bajura, bejura ’лужына’, bániory ’глыбокія месцы ў вадзе’, bonior, banior ’глыбіня ў рэчцы, вір’. Сувязь з ням. Weiher ’сажалка’ (г. зн. запазычанне з ням.) вельмі няпэўная. Слаўскі (1, 26) думае пра *bańor(o) < bańa (з дыялектным nʼ > j > lʼ). З геаграфічных меркаванняў (у бел. і ўкр. мовах, галоўным чынам у заходніх гаворках) выходзіць, што бел. і ўкр. словы ўзяты з польскай мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)