здо́ба, -ы, ж.
1. Тлушч, цукар і яйкі, што дабаўляюцца ў цеста.
Дабавіць здобы ў цеста.
2. зб. Вырабы са здобнага цеста.
Напячы здобы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
здо́ба
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
здо́ба |
| Р. |
здо́бы |
| Д. |
здо́бе |
| В. |
здо́бу |
| Т. |
здо́бай
здо́баю |
| М. |
здо́бе |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
здо́ба ж., в разн. знач. сдо́ба;
даба́віць ~бы ў це́ста — доба́вить сдо́бы в те́сто;
напячы́ ~бы — напе́чь сдо́бы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
здо́ба, ‑ы, ж.
1. Прыправа ў цеста (масла, яйцы, малако і пад.). Дабавіць здобы ў цеста.
2. зб. Булкі са здобнага цеста. Усталі нявесткі З кляновага ўслону, Пшанічную здобу Прынеслі з паклонам. Броўка. За касой паходзіш, і ў дастатку Апетыту — хоць вала нясі. Нават чэрствы хлеб усухамятку Лепш, чым здобу на мяду, з’ясі. Ляпёшкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трасні́нка ‘здоба з тварагом’ (Сцяшк. Сл.). Няясна; відаць, звязана з польск. дыял. trzeszcz ‘тварог’ (Варш. сл.) параўн. каш. třešč ‘сушаны сыр’ ад třeščec ‘трашчаць, скрыпець’ (SEK 5, 178).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сдо́ба
1. (приправа к тесту) прыпра́ва, -вы ж.;
2. (выпеченные изделия из сдобного теста) здо́ба, -бы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пекані́цы ’здоба’ (шчуч., Сцяшк. Сл.) — аддзеепрыметнікавае ўтварэнне з суф. ‑іц‑ы, якое называе прадмет паводле яго ўласцівасці. Да пекці > ⁺пе́каць — дзеяслоў шматразовага дзеяння ’пячы’, параўн. рус. пека́ть ’тс’. Параўн. таксама пе́канка ’лечаная на вуголлі рыба’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ciasto
н.
1. цеста; цестападобная маса;
2. часцей мн.~a — здоба; пірагі
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Торт ’кандытарскі выраб са здобнага цеста’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.; астрав., Сл. ПЗБ). Запазычана з заходнееўрапейскіх моў, хутчэй за ўсё, з ням. Torte, якое праз італ. torto ’торт’ з познелац. tōrta ’від круглага і плоскага хлеба’, да лац. torquēre ’віць, круціць, сукаць; вярцець, пераварочваць’ (Фасмер, 4, 87; Махэк₂, 123; Голуб-Ліер, 138; ЕСУМ, 5, 608). Сюды ж то́ртавыя ця́сткі ’здоба’ (Сцяш. Сл.) — з польск. ciastka tortowe ’тортавае пірожнае’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)