зба́віць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зба́ўлю |
зба́вім |
| 2-я ас. |
зба́віш |
зба́віце |
| 3-я ас. |
зба́віць |
зба́вяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зба́віў |
зба́вілі |
| ж. |
зба́віла |
| н. |
зба́віла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зба́ў |
зба́ўце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
зба́віўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зба́віць², зба́ўлю, зба́віш, зба́віць; зба́ўлены; зак., каго (што) ад каго-чаго.
Выратаваць, даць пазбегнуць чаго-н.
З. ад смерці.
З. душу ад пакут.
|| незак. збаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зба́віць¹, зба́ўлю, зба́віш, зба́віць; зба́ўлены; зак., што і чаго.
1. Адняць частку чаго-н. з мэтай змяншэння (цаны, колькасці і пад.); некалькі зменшыць, убавіць.
З. дзесяць рублёў з агульнай сумы.
З. крок (пайсці цішэй).
2. Пахудзець.
З. у вазе.
3. Зменшыць сілу чаго-н.
З. тон.
З. газ.
|| незак. збаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. збаўле́нне, -я, н. і зба́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зба́віць I сов., в разн. знач. сба́вить (уба́вить);
з. цану́ — сба́вить (уба́вить) це́ну;
з. у вазе́ — сба́вить в ве́се;
◊ з. тон — сба́вить тон;
з. газ — сба́вить газ
зба́віць II сов., разг. изба́вить, освободи́ть, спасти́;
з. ад сме́рці — изба́вить (спасти́) от сме́рти;
з. ад ця́жкіх абавя́зкаў — изба́вить (освободи́ть) от тяжёлых обя́занностей
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зба́віць 1, збаўлю, збавіш, збавіць; зак., што.
1. Адняць (якую‑н. частку) ад агульнай колькасці, вагі і пад. Збавіць кілаграм вагі.
2. таксама чаго. Зменшыць велічыню або колькасць чаго‑н.; убавіць. Збавіць цану. Збавіць крок (пайсці цішэй). Збавіць вагі, у вазе (пахудзець). □ Нам нічога не аставалася, як толькі збавіць ход, каб ненарокам не перакуліць лодку. Сачанка. // Зменшыць сілу чаго‑н.; аслабіць, знізіць. Збавіць тон. □ Калі абставіны склаліся так, што Дарошку не давялося ўключыцца ў другі тур конкурсу, юнак не збавіў тэмпаў, не пачаў працаваць горш. Арабей.
•••
Збавіць газ — зменшыўшы наступленне гаручага, сцішыць ход машыны.
зба́віць 2, збаўлю, збавіш, збавіць; зак., каго-што.
Памагчы пазбегнуць каго‑, чаго‑н.; пазбавіць, вызваліць ад каго‑, чаго‑н. Збавіць ад бяды. Збавіць душу ад пакут. □ Адзіны выхад іх ад смерці збавіць — У час зацішша з крэпасці адправіць. Бачыла.
•••
Божа збаў гл. бог.
зба́віць 3, збаўлю, збавіш, збавіць.
Зак. да бавіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
посба́вить сов., разг. (тро́хі) зба́віць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разняво́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., каго-што.
Збавіць ад няволі, прыгнёту; даць волю.
|| незак. разняво́льваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. разняво́ленне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
збаўля́ць 1, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да збавіць 1.
збаўля́ць 2, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да збавіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зба́ўлены 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад збавіць 1.
зба́ўлены 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад збавіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зба́ўлены I сба́вленный, уба́вленный; см. зба́віць I
зба́ўлены II разг. изба́вленный, освобождённый, спасённый; см. зба́віць II
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)