засму́чваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. засму́чваю засму́чваем
2-я ас. засму́чваеш засму́чваеце
3-я ас. засму́чвае засму́чваюць
Прошлы час
м. засму́чваў засму́чвалі
ж. засму́чвала
н. засму́чвала
Загадны лад
2-я ас. засму́чвай засму́чвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час засму́чваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

засму́чваць несов., см. засмуча́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

засму́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да засмуціць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

омрача́ть несов.

1. уст. (покрывать мраком) азмро́чваць;

2. (делать мрачным, печальным) засмуча́ць, засму́чваць; азмро́чваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

удруча́ть несов. гнясці́, прыгнята́ць, прыгне́чваць; (печалить) засмуча́ць, засму́чваць;

э́ти обстоя́тельства в осо́бенности удруча́ли его́ гэ́тыя абста́віны асаблі́ва гнялі́ (прыгнята́лі, прыгне́чвалі, засмуча́лі, засму́чвалі) яго́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Квяліць ’дражніць, крыўдзіць’ (Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., Жыв. сл., З нар. сл., Сцяц., Мат. Гом., Грыг., Янк. БП). У апошняй крыніцы: «Маўчанка не квяліць, але славу вялічыць». Укр. квілити, рус. квелить ’тс’, балг. цвеля ’гнявіць’, серб.-харв. цве́лити ’засмучваць’, славен. cvéliti ’тс’, польск. kwielić ’плакаць’, ст.-чэш. kvieliti ’плакаць, мучыць’, в.-луж. cwělić ’мучыць’. Прасл. kvěliti — каўзатыў да kviliti. Першае мела значэнне ’вымушаць плакаць’, другое — ’плакаць’ (Слаўскі, 3, 488; ЕСУМ, 2, 418; Ваян, RÉS, 37, 156–157). Паралелі за межамі славянскіх моў адсутнічаюць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)