за́едзь, -і, ж., зб.

Крылатыя насякомыя, якія смокчуць кроў з жывёлы (авадні, сляпні, мошкі і пад.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

за́едзь

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне

адз.
Н. за́едзь
Р. за́едзі
Д. за́едзі
В. за́едзь
Т. за́еддзю
М. за́едзі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

за́едзь ж. гнус м., мошкара́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

за́едзь, ‑і, ж., зб.

Крылатыя насякомыя, якія смокчуць кроў (авадні, сляпні, мошкі і інш.). Пякло ўвесь час неміласэрна сонца, у лесе стаяла страшэнная заедзь: авадні, камары і сляпні насіліся роем і гулі, як чмялі. Нікановіч. Каня апанавалі мухі і авадні, і ён, бедны, бараніўся ад заедзі як толькі мог. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

за́едзь ж. зборн. (насякомыя – авадні, мошкі і інш.) Mücken pl, Stéchmücken pl, Schnáken pl, Inséktenplage f -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

зае́хаць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. зае́ду зае́дзем
2-я ас. зае́дзеш зае́дзеце
3-я ас. зае́дзе зае́дуць
Прошлы час
м. зае́хаў зае́халі
ж. зае́хала
н. зае́хала
Загадны лад
2-я ас. зае́дзь зае́дзьце
Дзеепрыслоўе
прош. час зае́хаўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

гнус м., собир., зоол. гнюс, род. гню́су м., за́едзь, -дзі ж., машкара́, -ры́ ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

insect

[ˈɪnsekt]

n.

насяко́мае n.; казу́рка, казю́рка, казя́ўка f.

insects, coll. — машкара́, жамяра́ f., гнюс -у m., за́едзь f.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

машкара, заедзь; машка (абл.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

праклю́нуцца, ‑нецца; зак.

Разм.

1. Паказацца з яйка, прабіўшы шкарлупіну дзюбай (пра птушак). Кураняты праклюнуліся.

2. перан. Прарасці. Была такая пара, калі вось-вось з зямлі праклюнуцца вострыя зялёныя парасткі травы, калі на дрэвах пачала набракаць заедзь квецені. Сабаленка. На стале ў слоіку з-пад варэння тры галінкі вярбы. Коцікі на іх распусціліся, праклюнуўся зялёны лісток. Навуменка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)