зава́раны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зава́раны зава́раная зава́ранае зава́раныя
Р. зава́ранага зава́ранай
зава́ранае		 зава́ранага зава́раных
Д. зава́ранаму зава́ранай зава́ранаму зава́раным
В. зава́раны (неадуш.)
зава́ранага (адуш.)		 зава́раную зава́ранае зава́раныя (неадуш.)
зава́раных (адуш.)
Т. зава́раным зава́ранай
зава́ранаю		 зава́раным зава́ранымі
М. зава́раным зава́ранай зава́раным зава́раных

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зава́раны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. зава́раны зава́раная зава́ранае зава́раныя
Р. зава́ранага зава́ранай
зава́ранае		 зава́ранага зава́раных
Д. зава́ранаму зава́ранай зава́ранаму зава́раным
В. зава́раны (неадуш.)
зава́ранага (адуш.)		 зава́раную зава́ранае зава́раныя (неадуш.)
зава́раных (адуш.)
Т. зава́раным зава́ранай
зава́ранаю		 зава́раным зава́ранымі
М. зава́раным зава́ранай зава́раным зава́раных

Кароткая форма: зава́рана.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

зава́раны в разн. знач. зава́ренный; см. завары́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зава́раны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зава́ренный

1. зава́раны;

2. запа́раны;

3. зава́раны;

4. зава́раны; см. завари́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мацне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Рабіцца больш моцным, здаровым.

Мышцы мацнеюць.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Узнімацца, дзьмуць больш моцна.

Вецер мацнее.

3. перан. Станавіцца ўстойлівым.

М. духам.

4. Умацоўвацца экана-

мічна, арганізацыйна.

Год ад году мацнее гаспадарка.

5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Набірацца моцы ў працэсе прыгатавання (пра віно, чай і пад.).

Чай мацнее, калі завараны пастаіць.

|| зак. памацне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

brew

[bru:]

1.

v.t.

1) вары́ць (пі́ва)

2) зава́рваць (гарба́ту, ка́ву); рабі́ць нава́р, насто́йку, насто́йваць

3) заду́мваць, наду́мваць

to brew mischief — заду́маць шко́ду

2.

v.i.

вары́цца (пра пі́ва), зава́рвацца (пра гарба́ту); зьбіра́цца

A storm is brewing — Зьбіра́ецца на навальні́цу

3.

n.

1) зава́раны напо́й (напі́так), узва́р -у m., насто́йка f., пі́ва, ва́рыва n.

2) варэ́ньне, зава́рваньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

чай, ‑ю, м.

1. Высушаныя і асобым спосабам апрацаваныя лісты вечназялёнага чайнага дрэва, на якіх настойваюць духмяны напітак. Пачак чаю. □ Абсалям Чыка тлумачыць нам, як трэба гатаваць чай па-мараканску. У медны чайнік засыпаецца зялёны чай і кладзецца столькі цукру, колькі можа змясціцца ў чайніку. В. Вольскі. // Вечназялёная расліна, дрэва або куст, сямейства чайных, з лісця якой атрымліваюць духмяны напітак. Куст чаю.

2. Гарачы напітак, настоены на лісці гэтай расліны. Напіўшыся чаю, дзед сказаў: — А ты, сынку, што, вячэраць не будзеш? Якімовіч. Змітрок узяў шклянку і наліў з чайніка трохі чаю. Ваданосаў. // Настой на травах, карэннях, кветках і пад., які замяняе такі напітак. Знялі чайнік з агню і пачалі піць духмяны, завараны на .. ліпавым цвеце чай. Капыловіч.

3. Працэс піцця такога напітку. Пасля чаю мама пачала прасіць дзядулю расказаць нам аб яго мінулым жыцці. Бяганская.

•••

Зялёны чай — разнавіднасць чаю, які дае зеленавата-жоўты настой з моцным пахам і гаркавата-вяжучым смакам.

Адправіцца да святых на чай (чай піць) гл. адправіцца.

На чай — як узнагароду за дробныя паслугі (даць, атрымаць і пад.); чаявыя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)