жда́нкі, -нак (разм.).
Тое, чаго чакаюць, на што спадзяюцца.
◊
Жданкі паесці — не дачакаўшыся, страціць надзею на чый-н. прыход, прыезд і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Жданкі́
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Жданкі́ |
| Р. |
Жданко́ў |
| Д. |
Жданка́м |
| В. |
Жданкі́ |
| Т. |
Жданка́мі |
| М. |
Жданка́х |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
жда́нкі
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
жда́нкі |
| Р. |
жда́нак |
| Д. |
жда́нкам |
| В. |
жда́нкі |
| Т. |
жда́нкамі |
| М. |
жда́нках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
жда́нкі, -нак ед. нет, разг. жда́нки;
◊ жда́лі, жда́лі дый ж. пае́лі — погов. жда́ли, жда́ли да и жда́нки пое́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
жда́нкі, ‑нак; адз. няма.
Разм. Тое, што чакаюць, на што спадзяюцца, пра што мараць.
•••
Жданкі паесці гл. паесці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жда́нкі ’ўсё, падрыхтаванае да прыёму госця’ (Нас.), ’тое, чаго чакаюць’ (ТСБМ). Рус. дыял. пенз., урал., пецярб., кастр., сарат., арханг., калуж., перм. жданки ’тс’, укр. жда́нки ’тс’. Утворана, відаць, на ст.-рус. глебе з дзеепрыметніка прошл. ч. залеж. стану ад дзеяслова жьда‑ти — жьда‑н‑ з дапамогай суфікса назоўнікаў ‑ък‑: жьданък‑. Гл. ждаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Patiendo multa veniunt, quae nequeas pati
Хоць ты і шмат можаш трываць, канец цярпенню наступіць.
Хоть ты и много умеешь терпеть, конец терпению наступит.
бел. Чакалі, чакалі ды ўсе жданкі паелі.
рус. Терпя и камень треснет. Когда-то и терпение лопнет. Всему есть предел. Ждать-то ждали, да жданки и съели.
фр. Tout doit avoir ses limites (Всё должно иметь свои пределы). Il у a limite a tout (Всему есть предел).
англ. It’s the last straw breaks the camel’s back (Последняя соломинка ломает спину верблюда).
нем. Mit seinem Latein am Ende sein (Исчерпать все средства). Die Geduld reißt (Терпение лопается).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
пае́сці, паем, паясі, паесць; паядзім, паясце, паядуць; пр. паеў, ‑ела; заг. паеш; зак.
1. чаго і без дап. З’есці чаго‑н. у якой‑н. колькасці, прыняць ежу. — Паешце гарачага, — запрашала гаспадыня. Лобан. Валодзя крышку паеў і сказаў маці, што вельмі хоча спаць, бо ўсю ноч быў у дарозе. Федасеенка. Як усе вясёлыя людзі,.. [Ярохін] быў здаровы чалавек і, як усе здаровыя, любіў добра паесці. Шамякін.
2. каго-што. З’есці, знішчыць усё, усіх або ў вялікай колькасці. Вусень паеў усё лісце. □ У гэтыя хвіліны .. [Адам] адчуў голад. Нічога ў яго не было. Кілбасы і сыры ён даўно, паеў. Чорны.
3. што. Грызучы, раз’ядаючы, сапсаваць што‑н. — Але глядзі ты, як струхлела [сцяна]. — Шашаль паеў. Чорны. Калі б не працавалі косы, Даўно б паела іх іржа. Тармола.
•••
Жданкі (чаканні) паесці — не дачакаўшыся, страціць надзею на чый‑н. прыход, прыезд і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Cras, cras et semper cras et sic dilabitur aetas
Заўтра, заўтра і заўсёды заўтра, і так праходзіць жыццё.
Завтра, завтра и всегда завтра, и так проходит жизнь.
бел. «Няхай» ды «пачакай» ‒ нядобрыя людзі. Чакалі, чакалі ды ўсе жданкі паелі.
рус. Завтрашнему дню не верь. Потом да потом, так и лень пустишь в дом. Завтра, завтра, не сегодня, ‒ так ленивцы говорят. День к вечеру, а работа к завтрему. Не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня.
фр. Il ne faut jamais remettre au lendemain ce qui peut être fait le soir même (Не откладывай на завтра то, что можно сделать в тот же вечер).
англ. By the street of «by-and-by» one arrives at the house of «never» (Дорога «мало-помалу» ведёт к дому «никогда»).
нем. Morgen, morgen, nur nicht heute, sprechen alle faulen Leute (Завтра, завтра, не сегодня, ‒ так говорят все ленивые люди).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)