жа́бка

назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. жа́бка жа́бкі
Р. жа́бкі жа́бак
Д. жа́бцы жа́бкам
В. жа́бку жа́бак
Т. жа́бкай
жа́бкаю		 жа́бкамі
М. жа́бцы жа́бках

Крыніцы: nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

«Жабка»

т. 6, с. 410

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

жа́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.

1. Памянш. да жаба; невялікая жаба. Іншы раз бусел ці бусліха клікалі некаторага з дзяцей адшукаць убачаную імі жабку. Пальчэўскі.

2. Разм. Адзін з відаў школьнага пяра.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жа́бка ж памянш kléiner Frosch, Fröschlein n -s, -

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

жабка

Том: 9, старонка: 240.

img/09/09-240_1534_Жабка.jpg

Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)

Жа́бка 1 памянш. да жа́ба 1–4 (гл.).

Жа́бка 2 ’падкоўка на абутку’ (зэльв., Жыв. сл., 141). Улічваючы геаграфію, магчыма, з польск. żabka ’тс’. У слав. мовах, у тым ліку польск. żabka, укр. жа́бка, серб.-харв. жабица ’стрэлка ў капыце, нарасць на назе каня’, балг. дыял. жаба ’мускул на назе’. Аналагічны перанос у іншых мовах (англ. frog ’жаба’ — ’стрэлка ў капыце’, грэч. βάτραχος ’жаба’ — ’частка капыта’, якуцк. баӷа ’жаба’ — ’стрэлка пад капытом’; Пякарскі), таму апошняе да жа́ба 1, а адсюль па падобнасці перанос на ’падкоўку’.

Жа́бка 3 ’гатунак школьнага пяра’ (ТСБМ). Ад жа́ба 1 па знешняму выгляду.

Жа́бка 4 ’каменьчык, які кідаецца на водную паверхню, а ён падскоквае’ (КЭС). Рус., укр. жабка, польск. żabka, чэш. žabka, серб.-харв. жа̏бице, славен. žábica ’тс’. Відаць, паводле жабячых (да жа́ба 1) падскокаў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жа́ба, -ы, мн. -ы, жаб, ж.

1. Бясхвостая земнаводная жывёла з доўгімі заднімі канечнасцямі, бугрыстай, часта бародаўчатай слізкай скурай бурага, шэрага або зялёнага колеру, якая водзіцца ў вільготных мясцінах.

Травяная ж.

Ж. азёрная.

2. Тое, што і рапуха.

|| памянш. жа́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

|| прым. жа́бін, -а.

Жабіна ікра.

○

Грудная жаба — бытавая назва стэнакардыі.

◊

Пнецца як жаба на купіну (разм., пагард.) — лезці куды-н. напралом з мэтай дамагчыся свайго.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ква́кша, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

Дрэвавая жабка.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жабяня́ і жабянё, ‑няці; мн. ‑няты, ‑нят; н.

Маладая, маленькая жаба; жабка (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

żabka

ж. жабка, жабоцька

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)