Даўнія людзі 7/540

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

да́ўні

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. да́ўні да́ўняя да́ўняе да́ўнія
Р. да́ўняга да́ўняй
да́ўняе		 да́ўняга да́ўніх
Д. да́ўняму да́ўняй да́ўняму да́ўнім
В. да́ўні (неадуш.)
да́ўняга (адуш.)		 да́ўнюю да́ўняе да́ўнія (неадуш.)
да́ўніх (адуш.)
Т. да́ўнім да́ўняй
да́ўняю		 да́ўнім да́ўнімі
М. да́ўнім да́ўняй да́ўнім да́ўніх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

даўніна́, -ы́, ж. (разм.).

Былыя, даўнія часы; старадаўнасць.

Пачаў успамінаць даўніну.

Гэта памяць даўніны глыбокай.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́лак, -у, м.

Участак паміж дзвюма суднаходнымі рэкамі, цераз які ў даўнія часы перацягвалі волакам судна для працягу шляху.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дружба́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

Блізкі, шчыры сябар.

Сяргей з Рыгорам даўнія дружбакі.

|| прым. дружба́цкі, -ая, -ае (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

о́ный уст. то́й;

◊

во вре́мя о́но у часы́ да́ўнія.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

да́ўні, ‑яя, ‑яе.

1. Які быў, існаваў, адбыўся даўно, задоўга да цяперашняга часу; старадаўні. Даўнія часы. Даўнія парадкі. □ Пра даўні паход Ермака Хлапцы заспявалі ў вагоне. Аўрамчык. // Які існуе даўно, з даўняй пары. Даўні звычай. □ Дацэнт і Валіна маці, як пасля дазнаўся Міхась, былі даўнія знаёмыя. Шахавец. Ужо некалькі гадоў .. [стары] не выходзіў з дому, прыкуты да месца даўняй хваробай. Самуйлёнак.

2. у знач. наз. да́ўняе, ‑яга, н. Час, падзеі, якія папярэднічалі сучаснаму; мінулае. Успомнілася ўсё даўняе, мінулае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апафегма́ты

(гр. apophthegma, -atos = кароткае выслоўе)

даўнія зборнікі дасціпных і павучальных выслоўяў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

абгні́лы, ‑ая, ‑ае.

Пашкоджаны зверху гніллю. [Тэафіл] паварушыў кійком даўнія спляценні дзікага вінаграду, што звісалі з абгнілых сукоў старога пнішча. Самуйлёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кізі́л, ‑у, м.

1. Паўднёвае дрэва або куст сямейства кізілавых з жоўтымі кветкамі.

2. зб. Цёмна-чырвоныя кіслыя і даўнія ягады гэтага дрэўца.

[Ад цюрк. кізіл — чырвоны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)