да́ктыль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. да́ктыль
Р. да́ктыля
Д. да́ктылю
В. да́ктыль
Т. да́ктылем
М. да́ктылі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

да́ктыль, -я, м. (спец.).

Трохскладовая вершаваная стапа з націскам на першым складзе ў сілаба-танічным вершаскладанні.

|| прым. дактылі́чны, -ая, -ае.

Дактылічная страфа.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

да́ктыль м., лит. да́ктиль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

да́ктыль, ‑я, м.

Трохскладовая стапа з націскам на першым складзе ў сілаба-танічным вершаскладанні, напрыклад: Во́бразы / мі́лыя / ро́днага/ кра́ю, / Сму́так і/ ра́дасць ма/я́! Колас.

[Грэч. daktylos.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Дактыль 3/47, 415; 4/121; 7/158; 8/375; 10/45

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

ДА́КТЫЛЬ

(грэч. daktylos літар. палец),

1) у антычным вершаскладанні 4-дольная стапа з 3 складоў — першага доўгага і двух наступных кароткіх (-◡◡). Выкарыстоўвалася ў пентаметры і гекзаметры.

2) У сілаба-танічным вершаскладанні 3-складовая стапа з рытмічным націскам на 1-м складзе (-́--). У бел. паэзіі Д. паявіўся ў канцы 19 ст. з развіццём сілаба-танічных вершаваных формаў (верш Я.Лучыны «Роднай старонцы»). 3-стопным Д. напісаны вершы М.Танка «Шчасце», 4-стопным — М.Багдановіча «Вечар на захадзе ў попеле тушыць...», 5-стопным — Танка «Надпіс на кнізе».

А.А.Майсейчык.

т. 6, с. 13

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

да́ктыль

(гр. daktylos = палец)

трохскладовая вершаваная стапа з націскам на першым складзе.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

да́ктиль лит. да́ктыль, -ля м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гекза́метр, -а, мн. -ы, -аў, м.

У антычным метрычным вершаскладанні — шасцістопны дактыль з апошняй усечанай стапой¹.

|| прым. гекзаметры́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

усячэ́нне ср., в разн. знач. усече́ние;

да́ктыль з ~ннем — да́ктиль с усече́нием

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)