дадзе́ць, -дзе́ну, -дзе́неш, -дзе́не; зак. (разм.).
Прычыніць непрыемнасць, даняць, дапячы чым-н.; абрыдаць.
Д. да нутра.
Сварка гэта ўжо дадзела.
|| незак. дадзява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дадзе́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
дадзе́ну |
дадзе́нем |
| 2-я ас. |
дадзе́неш |
дадзе́неце |
| 3-я ас. |
дадзе́не |
дадзе́нуць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
дадзе́ў |
дадзе́лі |
| ж. |
дадзе́ла |
| н. |
дадзе́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
дадзе́нь |
дадзе́ньце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
дадзе́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
дадзе́ць сов.
1. досади́ть;
2. наску́чить, надое́сть, утоми́ть;
сва́рка гэ́та ўжо дадзе́ла — ссо́ра э́та уже́ наску́чила (надое́ла)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дадзе́ць, ‑дзену, ‑дзенеш, ‑дзене; зак.
Разм. Даняць, дапячы. Добра ўмеў гаварыць Андрэй, знаў, як дадзець да нутра. Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дадзява́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да дадзець.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
досади́тьII сов. (причинить досаду) зрабі́ць пры́красць (непрые́мнасць); дадзе́ць; (донять) дапячы́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дадзява́ць несов.
1. досажда́ть;
2. наску́чивать, надоеда́ть, утомля́ть;
1, 2 см. дадзе́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Нададзе́ць ’надакучыць’ (ваўк., лід., Сл. ПЗБ, Сцяшк. Сл.), надодзёць ’надаесці, абрыднуць’ (ТС). Вытворнае ад дадзець ’тс’, што мае адпаведнікі ў іншых славянскіх мовах, на падставе якіх рэканструюецца прасл. *dodeti, прыставачны дзеяслоў ад *deti ’дзеяць, рабіць’, таксама ’гаварыць’; звяртае на сябе ўвагу аднолькавае развіццё семантыкі беларускага і паўднёваславянскіх слоў, параўн. балг. додея, макед. додее, серб.-харв. додщати ’надаесці, надакучыць, абрыднуць’, якая развілася на базе першаснага значэння ’дакрануцца, чапляцца’, параўн. тлумачэнне бел. дадзець ’задеть за живое’ (Нас.). Падрабязней гл. Цыхун, БЛ, 1974, 5, 48; ЕСУМ, 2, 102.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)