Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
гусь, -і, мн. гу́сі, -е́й, ж.
Дзікая і свойская вадаплаўная птушка з доўгай шыяй.
Як з гусі вада (таксама перан.: нічога не дзейнічае).
|| памянш.-ласк.гу́ска, -і, ДМ -сцы, мн. -і, -сак, ж.
|| прым.гусі́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гусьм.гусь, род. гусі́ж.; (самец) гуса́к, -ка́м.;
◊
как с гу́ся вода́ як з гусі́ вада́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гусьж.
1.гусьм.;
гадава́ць гусе́й — разводи́ть гусе́й;
2. (самка гуся) гусы́ня;
◊ як з гусі́ вада́ — как с гу́ся вода́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гусь, ‑і; Рмн. гусей; ж.
Буйная вадаплаўная птушка сямейства качыных з доўгай шыяй, свойская або дзікая. Гусі шэрыя крык узнялі Над ракой ля прыціхлай вярбы.Панчанка.Угары доўгім ланцугом ляцяць дзікія гусі.Гамолка.
•••
Як з гусі вадагл. вада.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гусьж Gans f -, Gänse;
◊ з яго́ як з гусі́ вада́ s das ist ihm schnúppe
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
гусь
Том: 7, старонка: 203.
Гістарычны слоўнік беларускай мовы (1982–2017)
Гусь ’гусь’. Лексема праславянскага характару: рус.гусь, укр.гусь, польск.gęś, чэш.hus, славен.gȏs і г. д. Агляд версій адносна захавання ў слав. мовах формы *gǫsь (а не *zǫsь) гл. у Фасмера, 1, 478. Трубачоў мяркуе, што слова мае гукапераймальны характар, таму ў слав. мовах рэгулярнасць фанетычных змен магла і не мець месца (гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 88–89; там і дыскусія).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГУСЬ-ХРУСТА́ЛЬНЫ,
горад у Расіі, цэнтр раёна ва Уладзімірскай вобл., на р.Гусь. Узнік у сярэдзіне 18 ст. 80,7 тыс.ж. (1994). Чыг. станцыя. Цэнтр шкляной прам-сці [вытв-сць хрусталю (гл.Гусеўскі хрусталёвы завод), асабліва чыстага кварцу, шкла, шкловалакна]; лёгкая прам-сць. Філіял Уладзіміра-Суздальскага гіст.-арх. і маст. музея-запаведніка; музей хрусталю.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУСЬ ШЭ́РАЯ
(Anser anser),
птушка сям. качыных атр. гусепадобных. Пашырана ў Еўразіі па рачных поймах, азёрах, ліманах, балотах, мокрых лугах з густымі зараснікамі расліннасці. На Беларусі трапляецца пераважна на пралётах, месцамі гняздуецца на Палессі і ў Бел. Паазер’і.
Даўж. цела 76—89 см, маса 2,5—4,4, зрэдку да 6 кг. Апярэнне светла-шэрае, падхвосце белае, на бруху чорныя плямы. Дзюба і лапы шаравата-ружовыя. Гняздо — кучка з раслінных рэшткаў. Нясе 4—12, найчасцей 4—5 яец. Корміцца травамі, парасткамі, насеннем, клубнямі. Продак многіх парод гусей свойскіх. Аб’ект палявання.
