гука́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гука́ю гука́ем
2-я ас. гука́еш гука́еце
3-я ас. гука́е гука́юць
Прошлы час
м. гука́ў гука́лі
ж. гука́ла
н. гука́ла
Загадны лад
2-я ас. гука́й гука́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час гука́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

гу́каць

‘знаходзіцца ў стане цечкі (пра суку)’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. гу́каю гу́каем
2-я ас. гу́каеш гу́каеце
3-я ас. гу́кае гу́каюць
Прошлы час
м. гу́каў гу́калі
ж. гу́кала
н. гу́кала
Загадны лад
2-я ас. гу́кай гу́кайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час гу́каючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

гука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Клікаць, зваць, падзываць. —

Мама!

Ідзі, — гукае дачка.

2. Гучна гаварыць, крычаць.

|| аднакр. гукну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. гука́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гука́ць несов.

1. звать, кли́кать, подзыва́ть; окри́кивать, оклика́ть;

2. крича́ть;

3. ау́кать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гука́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. каго. Аклікаць, зваць. — Цімох! Кірыла! — нарэшце гукае .. [дзед Мірон]. — Падыйдзіце .. сюды! Даніленка. Ля варот яго хтосьці паклікаў. Павярнуўшы галаву і ўбачыўшы таго, хто яго гукаў, Мікола сумеўся. Сіняўскі.

2. Гучна гаварыць, крычаць. — Паехалі! — гукае шафёр. Ракітны. На двары гулі машыны, і на кагосьці ўсё гукала дзяжурная: — Ну, толькі звязі маю хустку! Адамчык.

3. Абл. Гаварыць, размаўляць. Ля клуба стукаў рухавік. Дзяўчаты гукалі ў халоднай і ядранай маладой начы. Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гука́ць ’гукаць’ (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк.), гу́каць ’гаварыць; стукаць’ (Нас.), ’гаварыць’ (Касп., Жд. 1, Шатал.). Лічыцца гукапераймальным утварэннем прасл. характару. Параўн. рус. гукать ’гукаць; гаварыць’, укр. гукати ’гукаць’, польск. hukać; балг. гукам, чэш. houkati ’крычаць, быць’ і г. д. Прасл. *gukati (так у Трубачова, Эт. сл., 7, 169) або хутчэй *gukati, *hukati, *chukati (так у Слаўскага, 1, 432–433).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гука́ць, гукну́ць

1. (клікаць) rúfen* vt; ánrufen* vt;

2. (im Wald) rúfen* vt;

◊ як гукне́ш, так і адгукне́цца wie man in den Wald hinéinruft, so schallťs zurück

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ау́кать несов., разг. гука́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

окри́кивать несов. гука́ць, клі́каць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

гука́нне, -я, н. (разм.).

1. гл. гукаць.

2. Перагукванне, каб сабрацца разам.

○

Гу́канне вясны — старажытны язычніцкі вясновы абрад, які сімвалізуе абуджэнне прыроды пасля працяглай зімы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)