глотагене́з, -у, м. (спец.).

Працэс станаўлення чалавечай натуральнай гукавой мовы.

|| прым. глотагене́зны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

глотагене́з

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. глотагене́з
Р. глотагене́зу
Д. глотагене́зу
В. глотагене́з
Т. глотагене́зам
М. глотагене́зе

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

глотагене́з, -зу м. глоттогене́з

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

глотагене́з, ‑у, м.

Спец. Паходжанне чалавечай мовы. // Паходжанне мовы асобных этнасаў. Глотагенез славян.

[Ад грэч. glōtta — мова і génesis — паходжанне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГЛОТАГЕНЕ́З

(ад грэч. glōtta мова + ...генез),

працэс станаўлення чалавечай натуральнай гукавой мовы. Праблема глотагенезу звязана з паходжаннем мовы і вывучаецца комплексна як мовазнаўствам (пераважна параўнальна-гістарычным мовазнаўствам і гіст. тыпалогіяй), так і інш. навукамі аб чалавеку. Супастаўляючы прамовы асобных макрасем’яў, параўнальна-гістарычны метад дазваляе акрэсліць формы верагоднай зыходнай мовы Homo sapiens (сучаснага чалавека); гіст. тыпалогія дапамагае выявіць найб. верагодныя шляхі фарміравання асн. моўных катэгорый.

Здольнасць падтрымліваць зносіны развівалася ў чалавека ў адпаведнасці з развіццём пэўных зон мозга: спачатку жэставыя зносіны (правае паўшар’е), потым аднаслоўныя абазначэнні прадметаў словамі (заднія зоны левага паўшар’я) і ўтварэнне звязных сказаў (скронева-лобныя зоны левага паўшар’я). Тэорыю глотагенезу на працягу 20 ст. распрацоўвалі лінгвісты А.Трамбеці, Б.Разенкранц, антраполагі В.В.Бунак, Г.У.Хьюз, А.Ліберман, палеанеўролаг В.І.Качаткова. У 1984 засн. Міжнар. т-ва па даследаванні глотагенезу з цэнтрам у Парыжы.

Літ.:

Якушин Б.В. Гипотезы о происхождении языка. М., 1984.

А.М.Рудэнка.

т. 5, с. 302

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

глотагене́з

(ад гр. glotta = мова + -генез)

1) паходжанне чалавечай гукавой мовы;

2) паходжанне мовы асобных этнасаў (напр. г. славян).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)