ге́лер

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. ге́лер ге́леры
Р. ге́лера ге́лераў
Д. ге́леру ге́лерам
В. ге́лер ге́леры
Т. ге́лерам ге́лерамі
М. ге́леры ге́лерах

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

ГЕ́ЛЕР Барыс Эмануілавіч

(н. 10.10.1926, Мінск),

бел. хімік. Д-р тэхн. н. (1966), праф. (1967). Скончыў Іванаўскі хіміка-тэхнал. ін-т (1948). З 1984 у Магілёўскім тэхнал. ін-це. Навук. працы па фізіка-хіміі палімераў, хім. тэхналогіі валакністых матэрыялаў. Распрацаваў новы метад хім. мадыфікацыі валакністых матэрыялаў з выкарыстаннем рэакцыі рэкамбінацыйнага далучэння, метады атрымання кампазітных энтэрасарбентаў, хемасарбентаў для магіторынгу маніторынгу прыродных вод.

Тв.:

Бактериальные полиэфиры: Синтез, свойства, применение // Успехи химии. 1996. Т. 65. № 8.

т. 5, с. 139

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕ́ЛЕР

(ням. Heller, Haller),

1) разнавіднасць дэнарыя (маса 0,5 г), які з 1200 чаканіў Імперскі манетны двор г. Гале (Швабія).

2) Адна з назваў дэнарыя 14 ст., які чаканіўся ў Кракаве.

3) На тэр. Беларусі з 2-й пал. 15 ст. сярэбраная манета, разменны намінал у адносінах да гроша пражскага. У 14—15 ст. адпавядаў 1/12, потым 1/16 гроша. Вядомы пад назвамі «гарэль», «галер», «пенязь галелы». У 17 ст. разменная манета, роўная 6 дэнарыям польскім або 2 шэлегам.

4) Разменная манета Чэхаславакіі (1/100 чэш. кроны).

І.Ф.Масько.

т. 5, с. 139

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ге́лер

(чэш. haléř, ням. Heller)

1) разменная манета Чэхаславакіі, роўная ​1/100 кроны; 2) разменная манета Германіі (13—19 ст.), Аўстра-Венгрыі (1892—1918), Аўстрыі (1918—1924).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Héller

m -s, - уст. ге́лер (дробная манета)

kéinen blútigen [róten] ~ háben — не мець ні граша́ ў кішэ́ні

er ist kéinen ~ wert — грош яму́ цана́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

ператаўчы́, ‑таўку, ‑таўчэш, ‑таўчэ; ‑таўчом, ‑таўчаце, ‑таўкуць; пр. ператоўк, ‑таўкла, ‑ло; заг. ператаўчы; зак.

1. што. Стаўчы ўсё, многае. Ператаўчы ўвесь перац. Ператаўчы вараную бульбу.

2. што. Ачысціць ад шалупін, абтаўчы ўсё, многае. Ператаўчы ўсё проса.

3. што. Стаўчы драбней, чым трэба; раскрышыць.

4. што. Стаўчы нанава, яшчэ раз.

5. што. Разм. Разбіць, пабіць усё, многае. Таго ж вечара Пракоп і раз’ятрыўся, што ператоўк усе гладышы, якія толькі былі ў хаце, у сенцах і ў пограбе. Вітка.

6. каго. Разм. Забіць, пабіць усіх, многіх. — Трэба арганізоўваць людзей і выходзіць з гета, — гаварыў хваравіты Ёсель Гелер.. — Іначай усіх нас ператаўкуць... Гурскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)