Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
айда́межд., прост.га́йда;
айда́ в лес за я́годамига́йда ў лес у я́гады.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
hajda !
гайда!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Га́йда! выклічнік (БРС, Яруш.), гайда́ (Касп., Нас., Сцяшк., Ант.). Рус.айда́, гайда́, укр.гайда́. Запазычанне з цюрк. моў: тат.aida, äidä. Ёсць і ў іншых слав. мовах. Гл. Фасмер, 1, 64; Корш., AfslPh, IX, 500; Локач, 61. Памылкова Брукнер (170), здаецца, не лічыў hajda запазычаннем. У нас адзначана гайда́ ’разгул’, што, відавочна, з’яўляецца пераносным, метафарычным ужываннем слова гайда́ як выклічніка. Параўн. у Федар. (4, 98): «на дзень гайды́, а на век беды». Ад гайда́ ’разгул’ утворан дзеяслоў гайда́чыць ’весці разгульнае, бестурботнае жыццё’ (Нас.). Параўн. і ўкр.га́йда ’вісус, гарэза’.
Гайда́ ’разгул’ (Нас.). Гл. гайда!
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гайда́, выкл.узнач.вык.
Разм. Ужываецца як загад або заклік ісці куды‑н.: пойдзем, ідзі(це). — Можна было б пабыць тут і болей, каб не экзамены, — сказаў Лабановіч. — Гайда, хлопцы, у дарогу!Колас.// Ужываецца для абазначэння хуткага руху, дзеяння: паспяшаўся, паехаў, пайшоў і пад. Аканом пабачыў, што [з сялянамі] ні аб чым не дагаворышся, сеў на каня ды гайда да маёнтка.Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гайда́, выкл., у знач.вык. (разм.).
1.Ужыв. як загад або заклік ісці куды-н.
Г. ў поле!
Г. ў лес па ягады!
2.Ужыв. для абазначэння хуткага адыходу, ад’езду куды-н.
Садзіся ў машыну і г. ў вёску.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
малава́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм. Недастатковы па колькасці, велічыні. Калі так — гайда дахаты, Малаваты наш атрад.Броўка.У Закуцці людзі як людзі. Можа, трошкі гаспадарка запушчана. Кароўнік трэба пашырыць, малаваты.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
га́йда́межд., разг., в знач. сказ. айда́;
г. ў лес па я́гады — айда́ в лес за я́годами
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)