ГУКА́ННЕ ВЯСНЫ́,

старажытны язычніцкі абрад; першае па часе веснавое свята беларусаў. У асобных месцах пачыналася 1 сакавіка с. ст. (на хрысц. свята Аўдакею), усюды — з 25 сакавіка (на Дабравешчанне). Удзельнікі абраду выходзілі на высокае месца — пагорак, бераг ракі, дзе звычайна збіралася моладзь — раскладалі вогнішча (на Магілёўшчыне палілі ўсякае смецце — ачышчалі зямлю, на Гомельшчыне запаленае кола на плыце пускалі па рацэ — водгалас культу сонца), спявалі вяснянкі, вадзілі карагоды, якія выконвалі магічную функцыю («дзе карагод ходзіць, там жыта родзіць»). Сляды аграрна-магічнай функцыі хлеба захаваліся ў печыве, якое рабілі ў выглядзе птушак (гл. Галёпы). Паступова абрад гукання вясны ператварыўся ў прыгожае свята, забаву моладзі і ў такім выглядзе дайшоў да нашых дзён.

Г.А.Барташэвіч.

т. 5, с. 524

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

вясна́

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. вясна́ вёсны
вясны́
Р. вясны́ вё́сен
вёснаў
Д. вясне́ вёснам
В. вясну́ вёсны
вясны́
Т. вясно́й
вясно́ю		 вёснамі
М. вясне́ вёснах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

Вясна́

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз.
Н. Вясна́
Р. Вясны́
Д. Вясне́
В. Вясну́
Т. Вясно́й
Вясно́ю
М. Вясне́

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

вясно́й і вясно́ю, прысл.

У час вясны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напрадве́сні, прысл.

На зыходзе зімы, перад самым наступленнем вясны.

Сын прыехаў дамоў н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

жыватво́рны, -ая, -ае (высок).

Які дае жыццё, ажыўляе, умацоўвае сілы, энергію; дабратворны.

Жыватворная сіла вясны.

Ж. клімат.

|| наз. жыватво́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гука́нне, -я, н. (разм.).

1. гл. гукаць.

2. Перагукванне, каб сабрацца разам.

○

Гу́канне вясны — старажытны язычніцкі вясновы абрад, які сімвалізуе абуджэнне прыроды пасля працяглай зімы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вясту́н, вестуна́, мн. вестуны́, вестуно́ў, м. (кніжн.).

Той, хто сваім з’яўленнем нагадвае пра набліжэнне чаго-н.

Гракі — першыя вестуны вясны.

|| ж. вясту́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абазна́чыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -чыцца; зак.

Зрабіцца бачным, прыкметным, адчувальным, намеціцца; акрэсліцца.

У тумане абазначылася цёмная палоска лесу.

|| незак. абазнача́цца, -а́ецца.

У сакавіку абазначаецца надыход вясны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уя́ва, -ы, мн. -ы, уя́ў, ж. (разм.).

1. Тое, што і уяўленне.

Перад ім ва ўяве прамільгнулі знаёмыя вобразы.

Не мець уявы пра што-н.

2. Напамінак, вобраз, прымета.

Уявы вясны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)