Беларускі абласны камітэт пры Усерасійскім Цэнтральным Выканаўчым Камітэце сялянскіх дэпутатаў 2/236

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

выкана́ўчы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. выкана́ўчы выкана́ўчая выкана́ўчае выкана́ўчыя
Р. выкана́ўчага выкана́ўчай
выкана́ўчае		 выкана́ўчага выкана́ўчых
Д. выкана́ўчаму выкана́ўчай выкана́ўчаму выкана́ўчым
В. выкана́ўчы (неадуш.)
выкана́ўчага (адуш.)		 выкана́ўчую выкана́ўчае выкана́ўчыя (неадуш.)
выкана́ўчых (адуш.)
Т. выкана́ўчым выкана́ўчай
выкана́ўчаю		 выкана́ўчым выкана́ўчымі
М. выкана́ўчым выкана́ўчай выкана́ўчым выкана́ўчых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

крыміна́льна-выкана́ўчы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. крыміна́льна-выкана́ўчы крыміна́льна-выкана́ўчая крыміна́льна-выкана́ўчае крыміна́льна-выкана́ўчыя
Р. крыміна́льна-выкана́ўчага крыміна́льна-выкана́ўчай
крыміна́льна-выкана́ўчае		 крыміна́льна-выкана́ўчага крыміна́льна-выкана́ўчых
Д. крыміна́льна-выкана́ўчаму крыміна́льна-выкана́ўчай крыміна́льна-выкана́ўчаму крыміна́льна-выкана́ўчым
В. крыміна́льна-выкана́ўчы (неадуш.)
крыміна́льна-выкана́ўчага (адуш.)		 крыміна́льна-выкана́ўчую крыміна́льна-выкана́ўчае крыміна́льна-выкана́ўчыя (неадуш.)
крыміна́льна-выкана́ўчых (адуш.)
Т. крыміна́льна-выкана́ўчым крыміна́льна-выкана́ўчай
крыміна́льна-выкана́ўчаю		 крыміна́льна-выкана́ўчым крыміна́льна-выкана́ўчымі
М. крыміна́льна-выкана́ўчым крыміна́льна-выкана́ўчай крыміна́льна-выкана́ўчым крыміна́льна-выкана́ўчых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

распара́дча-выкана́ўчы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. распара́дча-выкана́ўчы распара́дча-выкана́ўчая распара́дча-выкана́ўчае распара́дча-выкана́ўчыя
Р. распара́дча-выкана́ўчага распара́дча-выкана́ўчай
распара́дча-выкана́ўчае		 распара́дча-выкана́ўчага распара́дча-выкана́ўчых
Д. распара́дча-выкана́ўчаму распара́дча-выкана́ўчай распара́дча-выкана́ўчаму распара́дча-выкана́ўчым
В. распара́дча-выкана́ўчы (неадуш.)
распара́дча-выкана́ўчага (адуш.)		 распара́дча-выкана́ўчую распара́дча-выкана́ўчае распара́дча-выкана́ўчыя (неадуш.)
распара́дча-выкана́ўчых (адуш.)
Т. распара́дча-выкана́ўчым распара́дча-выкана́ўчай
распара́дча-выкана́ўчаю		 распара́дча-выкана́ўчым распара́дча-выкана́ўчымі
М. распара́дча-выкана́ўчым распара́дча-выкана́ўчай распара́дча-выкана́ўчым распара́дча-выкана́ўчых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

БЯССПРЭ́ЧНАЕ СПАГНА́ННЕ,

у цывільным праве прымусовае спагнанне запазычанасці ў бясспрэчным парадку без звароту ў суд ці іншы орган, які вырашае маёмасныя спрэчкі. Бясспрэчнае спагнанне з юрыд. асоб ажыццяўляецца на падставе распараджэнняў правамоцных органаў і выканаўчых дакументаў спісаннем грашовых сум з адпаведных рахункаў у банках; з грамадзян (нявернутыя пазыкі, нявыплачаная кватэрная плата, камунальныя плацяжы і інш.) — па выканаўчым надпісе натарыята. У Рэспубліцы Беларусь дапускаецца толькі ў выпадках, прама прадугледжаных законам.

т. 3, с. 419

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ДАРЭ́ННЕ,

у цывільным праве пагадненне, паводле якога адзін бок перадае бязвыплатна другому боку маёмасць ва ўласнасць. Дагавор Д. лічыцца заключаным у момант перадачы маёмасці. Д. грамадзянамі маёмасці арганізацыям можа быць абумоўлена выкарыстаннем гэтай маёмасці для пэўнай грамадскай карыснай мэты. Паводле заканадаўства Рэспублікі Беларусь дагавор Д. на суму больш за 50 мінімальных зарплат і дагавор Д. валютных каштоўнасцей на суму больш за 10 мінімальных зарплат павінны быць натарыяльна засведчаны. Дагавор Д. грамадзянамі маёмасці арг-цыям заключаецца ў простай пісьмовай форме. Дагавор Д. жылога дома павінен быць натарыяльна засведчаны і зарэгістраваны ў выканаўчым к-це адпаведнага мясц. Савета дэпутатаў.

Э.I.Кузьмянкова.

т. 6, с. 59

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сакрата́р, ‑а, м.

1. Асоба, якая вядзе справаводства, канцылярыю якой‑н. арганізацыі або перапіску і справы прыватнай асобы. Сакратар канцылярыі. Асабісты сакратар. □ Дзядзька Рыгор сказаў сакратару, каб напісаў дзеду даведку. Якімовіч.

2. Асоба, якая піша пратакол сходу, пасяджэння і пад. Сакратар сходу, заслухаўшыся, нічога не пісаў. Шахавец.

3. Выбарны кіраўнік якой‑н. арганізацыі, якога‑н. органа. Сакратар райкома партыі. Сакратар Саюза пісьменнікаў. □ Камсамольска сакратар гаварыў маладым, звонкім голасам. Кавалёў. Сёння запрашаць на сход прыйшоў сам сакратар калгаснага партбюро Глеб Званец. Дуброўскі.

4. Асоба, якая загадвае арганізацыйна-выканаўчым аддзелам якой‑н. установы. Вучоны сакратар інстытута. □ Рэдактара яшчэ не было. Лабановіча прыняў сакратар рэдакцыі, малады, бялявы, прылізаны чалавек. Колас.

5. Драпежная птушка афрыканскага кантынента з доўгімі нагамі і чубам на галаве ў выглядзе гусінага пяра.

[Фр. secrétaire.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сакрата́р

(фр. secrétaire, ад с.-лац. secretarius = удзельнік таемных нарад)

1) асоба, якая вядзе справаводства ўстановы, арганізацыі або прыватнай асобы;

2) складальнік пратакола сходу, пасяджэння;

3) выбарны кіраўнік якой-н. арганізацыі, якога-н. органа;

4) асоба, якая загадвае арганізацыйна-выканаўчым аддзелам якой-н. установы.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ДАГАВО́Р у цывільным праве, пагадненне дзвюх ці больш асоб пра ўстанаўленне, змяненне або спыненне грамадзянскіх правоў і абавязкаў (пазыка, купля-продаж, даручэнне, падрад і інш.). Паводле цывільнага права Рэспублікі Беларусь дагавор можа быць заключаны ў вуснай, пісьмовай або натарыяльнай форме. Дагавор павінен адпавядаць абавязковым для яго ўдзельнікаў правілам, устаноўленым законам і інш. прававымі актамі, што дзейнічаюць на момант яго заключэння. Некаторыя віды дагавора патрабуюць рэгістрацыі ў адпаведных дзярж. органах (напр., належна аформлены дагавор куплі-продажу жылога дома павінен быць зарэгістраваны ў выканаўчым к-це мясц. Савета дэпутатаў). Дагавор набывае сілу з моманту яго заключэння. Парадак заключэння і выканання дагавора рэгулюецца грамадзянскім кодэксам.

Э.І.Кузьмянкова.

т. 5, с. 569

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

сакрата́р

(фр. secretaire, ад с.лац. secretarius = удзельнік таемных нарад)

1) асоба, якая вядзе справаводства ўстановы, арганізацыі або прыватнай асобы;

2) складальнік пратакола сходу, пасяджэння;

3) выбарны кіраўнік якой-н. арганізацыі, якога-н. органа;

4) асоба, якая загадвае арганізацыйна-выканаўчым аддзелам якой-н. установы;

5) драпежная птушка афрыканскага кантынента з доўгімі нагамі і чубам на галаве.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)