Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)
во́лат, -а, М -лаце, мн. -ы, -аў, м.
Асілак, велікан.
Магутны в.
В. літаратуры (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́латм. исполи́н, велика́н, богаты́рь, тита́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
во́лат, ‑а, М ‑лаце, м.
1. Казачны герой незвычайнай сілы, удаласці і мужнасці; асілак. // Чалавек вялікага росту і сілы; велікан, гігант. [Багданёнак] быў волат гадоў трыццаці.Чарнышэвіч.Волатам выглядае цельшынскі дзед Мікіта.Пшыркоў.//перан. Што‑н. надта вялікіх памераў. На зямлі гніюць пакрытыя мохам камлі лясных волатаў.В. Вольскі.
2.перан. Чалавек выдатных здольнасцей, геній; тытан. У гэтай сялянскай хаце адбылася першая сустрэча волатаў нашай літаратуры — Янкі Купалы і Якуба Коласа.С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́латм Ríese m -n, -n, Hüne m -n, -n; Gigánt m -en, -en;
во́лат наву́кі Gigánt der Wíssenschaft
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Во́лат ’гігант, асілак’ (БРС, Касп., Гарэц., КТС). Рус.волот, дыял.велет ’тс’, укр.ве́лет, велетень ’тс’, ст.-рус.волотъ, ц.-слав.влатъ ’гігант’, зах.-слав.Veletabi ’племя вільцы ў Макленбургу’ (= *veletove). Было некалькі спроб высветліць этымалогію гэтага слова, але галоўная цяжкасць — хістанне o/e — застаецца нявырашанай. Брукнер (AfslPh, 42, 138) велет звязвае са ст.-слав.велии ’вялікі’, а варыянт волот лічыць больш позняй аналагічнай формай. Сабалеўскі (РФВ, 64, 117) спрабаваў тлумачыць хістанне галосных як розныя асіміляцыі, але гэтага недастаткова. Міклашыч (394) супастаўляе з с.-лац.Veletabi, назвай заходнеславянскага племені. Дапускаецца роднасць з лац.valeo ’я ў сілах, здаровы’, тахар. Awäl‑ ’панаваць’, тахар. Bwalo, wlo ’пан, гасудар’ (Бенвеніст, Festschr. Н. Hirt, 2, 234). Версія Шахматава (AfslPh, 33, 87 і наст.), паводле якой слова запазычана з кельц. (параўн. ірл.flaith ’валадар’), памылковая па фанетычных прычынах (Фасмер, 1, 344). Аб сувязі тэрмінаў волот, велет з волос, велес гл. Іванаў, Тапароў, Иссл., 62 і наст.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БЕ́ЛЫ ВО́ЛАТ,
парода трусоў мяса-шкуркавага кірунку. Выведзены ў Бельгіі і Германіі метадам адбору альбіносаў сярод парод трусоў фландр. Выкарыстоўваўся пры вывядзенні парод трусоў чорна-бурай, савецкай шыншылы, а таксама для прамысл. скрыжавання. Гадуюць у краінах Еўропы, на тэр.б.СССР. На Беларусі адна з асн. парод трусоў.
Жывёлы вялікія, даўж. тулава 60 см, абхват грудзей 37 см, сярэдняя жывая маса 5,1 кг.
Забойны выхад 45—55%. Сярэдняя пладавітасць — да 8 трусянят у прыплодзе. Валасяное покрыва белае, эластычнае, пруткае, густое і бліскучае. Шкуркі выкарыстоўваюць у натуральным і афарбаваным выглядзе.