варо́чаць¹ гл. вярнуць¹.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

варо́чаць², -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.

1. каго-што. Пераварочваць з боку на бок, варушыць.

В. каменне.

В. сена.

2. што. Валіць на бок, перакульваць.

В. крэслы.

3. што, чым. Круціць вакол восі.

В. кола.

4. чым. Распараджацца, кіраваць чым-н. вялікім, важным (разм.).

В. мільёнамі.

В. справамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

варо́чаць

‘перамяшчаць; пераварочваць; працаваць; кіраваць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. варо́чаю варо́чаем
2-я ас. варо́чаеш варо́чаеце
3-я ас. варо́чае варо́чаюць
Прошлы час
м. варо́чаў варо́чалі
ж. варо́чала
н. варо́чала
Загадны лад
2-я ас. варо́чай варо́чайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час варо́чаючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

варо́чаць

‘аддаваць узятае’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. варо́чаю варо́чаем
2-я ас. варо́чаеш варо́чаеце
3-я ас. варо́чае варо́чаюць
Прошлы час
м. варо́чаў варо́чалі
ж. варо́чала
н. варо́чала
Загадны лад
2-я ас. варо́чай варо́чайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час варо́чаючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

варо́чаць I несов.

1. (взятое или утраченное) возвраща́ть; (силы, здоровье и т.п. — ещё) восстана́вливать;

2. (заставлять вернуться) возвращать

варо́чаць II несов.

1. (с боку на бок) воро́чать, повора́чивать; (сено) вороши́ть, шевели́ть;

2. опроки́дывать, вали́ть;

3. (вокруг оси) верте́ть, враща́ть;

4. (двигать) шевели́ть;

ледзь в. языко́м — е́ле шевели́ть языко́м;

5. наклоня́ть, клони́ть;

6. перен., разг. (распоряжаться) воро́чать, вороти́ть;

в. спра́вамі — воро́чать (вороти́ть) дела́ми;

◊ в. мазга́мі — шевели́ть мозга́ми;

го́ры в. — го́ры воро́чать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

варо́чаць ​1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да вярнуць ​1.

варо́чаць ​2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

1. што. Перамяшчаць, пераварочваць з боку на бок што‑н. цяжкае. Варочаць бярвенні, мяшкі. □ На дварэ яшчэ грымела, нібы там хто варочаў каменне. Ваданосаў. Цэлую ноч Васілю снілася, што ён арэ: варочае і варочае велізарныя глыбы. Кулакоўскі. // перан.; што і без дап. Выконваць цяжкую работу. [Мазавецкі:] — Ты адно націскай на.. [Гушку], і ён табе, як вол, будзе работу варочаць. Чорны. // што. Паварочваць другім бокам, варушыць. Варочаць сена. □ Хто пёк сала, хто варочаў у прыску бульбу, а хто лежачы, напяваў сам сабе песню... Нікановіч.

2. што. Валіць на бок, перакульваць. А паны варочаюць кублы, куфры ў хаце, растрасаюць усё. Нікановіч.

3. што, чым. Круціць вакол восі. Гукаў цягнік, здаволены адпраўкай, варочаў каламі хутчэй штораз. Гілевіч. // Круціць, паварочваць у розныя бакі. [Захар Зынга] падбег да варот, выхваціў з рук чалавека пісьмо, доўга варочаў яго ў руках. Чорны.

4. перан.; чым. Разм. Распараджацца; кіраваць. Варочаць мільёнамі. Варочаць справамі.

•••

Варочаць мазгамі — абдумваць, разважаць.

Горы варочаць — выконваць работу, якая патрабуе вялікіх намаганняў.

Ледзь варочаць языком — з вялікай цяжкасцю, вельмі павольна гаварыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

варо́чаць

1. (пераварочваць) wénden vt, úmwenden vt, úmdrehen vt, úmkehren vt;

2. (перакульнуць) úmkippen vt, úmstülpen vt, úmkehren vt;

2. (круціць) dréhen vt, hérumdrehen vt;

3. разм. (распараджацца) schálten und wálten

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Варо́чаць, варо́чацца ’аддаваць назад’ (Шат., Касп., Нас., Яруш., 27, КЭС, лаг.; Гарэц.); ’варочаць, паварочваць; варушыць і г. д.’ (БРС, КЭС, лаг.; Яруш., Касп., Бяльк., Сцяшк. МГ); ’валіцца на дол і да т. п.’ (КЭС, БРС). Рус. воро́ча́ть, укр. вороча́ти, воро́ча́тися, чэш. vráceti, балг. вра́щам, серб. вра̏ћати і г. д. Прасл. *vorti̯ati ’тс’ — утварэнне ад прасл. *vortiti (ст.-рус. воротити, рус. вороти́ть, чэш. vrátiti, ст.-слав. вратити, балг. вра́тя і г. д.), якое ў сваю чаргу адносіцца да прасл. *vьrteti ’вярцець’. Адносна *vorti̯ati і *vortiti гл. Фасмер, 1, 355.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вярну́ць¹, -ну́, ве́рнеш, ве́рне; -ні́; ве́рнуты; зак., каго-што.

1. Аддаць узятае назад.

В. доўг.

2. Прымусіць або даць магчымасць вярнуцца назад.

В. дамоў.

В. бацьку дзецям.

В. да жыцця (вылечыць).

|| незак. вярта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і варо́чаць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

глузд, -у, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).

Розум, развага; мазгі.

Варочаць глуздамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)