Дэкрэт аб вайсковым абавязку для працоўных 3/585

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

вайско́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. вайско́вы вайско́вая вайско́вае вайско́выя
Р. вайско́вага вайско́вай
вайско́вае		 вайско́вага вайско́вых
Д. вайско́ваму вайско́вай вайско́ваму вайско́вым
В. вайско́вы (неадуш.)
вайско́вага (адуш.)		 вайско́вую вайско́вае вайско́выя (неадуш.)
вайско́вых (адуш.)
Т. вайско́вым вайско́вай
вайско́ваю		 вайско́вым вайско́вымі
М. вайско́вым вайско́вай вайско́вым вайско́вых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

цыві́льна-вайско́вы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. цыві́льна-вайско́вы цыві́льна-вайско́вая цыві́льна-вайско́вае цыві́льна-вайско́выя
Р. цыві́льна-вайско́вага цыві́льна-вайско́вай
цыві́льна-вайско́вае		 цыві́льна-вайско́вага цыві́льна-вайско́вых
Д. цыві́льна-вайско́ваму цыві́льна-вайско́вай цыві́льна-вайско́ваму цыві́льна-вайско́вым
В. цыві́льна-вайско́вы (неадуш.)
цыві́льна-вайско́вага (адуш.)		 цыві́льна-вайско́вую цыві́льна-вайско́вае цыві́льна-вайско́выя (неадуш.)
цыві́льна-вайско́вых (адуш.)
Т. цыві́льна-вайско́вым цыві́льна-вайско́вай
цыві́льна-вайско́ваю		 цыві́льна-вайско́вым цыві́льна-вайско́вымі
М. цыві́льна-вайско́вым цыві́льна-вайско́вай цыві́льна-вайско́вым цыві́льна-вайско́вых

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

пасмугле́лы, ‑ая, ‑ае.

Які стаў смуглым, смуглейшым. Раптам Эдуард паяўляецца ў нас у рэдакцыі, у вайсковым шынялі, падцягнуты, з пасмуглелым тварам, не сказаць, каб вельмі вясёлы. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заяві́цца, ‑яўлюся, ‑явішся, ‑явіцца; зак.

Разм. Прыйсці, з’явіцца куды‑н. (звычайна нечакана). Абодва заявіліся неўзабаве і, як згаварыўшыся, разам: Ляшчэня — брытагаловы, хударлявы, .. Бабейка — у чорным напаў вайсковым гарнітуры. Хадкевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэто́рый

(лац. praetorium)

1) месца ў вайсковым лагеры старажытнарымскай арміі, дзе знаходзілася палатка палкаводца;

2) ваенная рада пры старажытнарымскім палкаводцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пахо́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.

Манера хадзіць; хада. Ішоў чалавек паволі, стомленай паходкай. Чорны. Стаў я іншым, суровым, Стаў новым ад ног да пілоткі, Чалавекам вайсковым, — Былой не пазнаеш паходкі. Куляшоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шыне́ль, ‑няля, м.

Форменнае паліто спецыяльнага пакрою, са складкай на спіне і хлясцікам. У гэты час да стала падышоў малады рослы ў вайсковым шынялі хлапец. Сташэўскі. Тады, калі Віктар апранаў новы шынель, гімнасцёрку, ватнікі, яму стала шкада запаснога палка. Навуменка.

[Ад фр. chenille.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

партупе́я, ‑і, ж.

Плечавы або паясны рэмень, да якога прышпільваецца халодная зброя, палявая сумка і пад. [Аня] азірнулася і ўбачыла высокага чалавека ў вайсковым адзенні з партупеяй цераз плячо, без шапкі. Мележ. Васілю асабліва добра запомніўся малады чарнявы лейтэнант з партупеяй на запыленай гімнасцёрцы. Няхай.

[Фр. porte-épée.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

commissary

[ˈkɑ:məseri]

n., pl. -saries

1) кра́ма ў вайско́вым ля́геры

2) інтэнда́нт -а m.

3) дэпута́т -а, прадстаўні́к -а́ m.

4) каміса́р -а m.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)