ва́біцца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. ва́блюся ва́бімся
2-я ас. ва́бішся ва́біцеся
3-я ас. ва́біцца ва́бяцца
Прошлы час
м. ва́біўся ва́біліся
ж. ва́білася
н. ва́білася
Дзеепрыслоўе
цяп. час ва́бячыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ва́біцца несов., страд. привлека́ться; пленя́ться, прельща́ться, обольща́ться; см. ва́біць 1, 2

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ва́біцца, ‑біцца; незак.

Зал. да вабіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

привлека́ться страд.

1. прыця́гвацца; залуча́цца; уця́гвацца;

2. прыця́гвацца, ва́біцца, прыва́блівацца;

3. схіля́цца; см. привлека́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пленя́ться

1. (очаровываться) зачаро́ўвацца; (увлекаться) захапля́цца;

2. страд. бра́цца ў пало́н; палані́цца; зачаро́ўвацца; чарава́цца; прыва́блівацца, ва́біцца; см. пленя́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прельща́ться

1. (соблазняться) спакуша́цца;

2. уст. (увлекаться) захапля́цца; (влюбляться) улюбля́цца;

3. страд. спакуша́цца; ва́біцца, зачаро́ўвацца, чарава́цца; см. прельща́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

обольща́ться

1. зачаро́ўвацца; спакуша́цца;

2. страд. ва́біцца, зачаро́ўвацца, чарава́цца; спакуша́цца; см. обольща́ть;

◊

обольща́ться мечта́ми це́шыць сябе́ ма́рамі;

обольща́ться наде́ждой це́шыць сябе́ надзе́яй;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ва́біць 1 ’прынаджваць, прыцягваць, клікаць’ (БРС, Яруш., Гарэц.); ’свістаць для прынаджвання дзікіх птушак’ (Інстр. II); ’зводзіць, выклікаць’ (Гарэц.), вабіцца ’ісці на прынаду, спакушацца’ (Гарэц.). Рус. вабить, укр. вабити, польск. wabić, в.-луж. wabić, н.-луж. wabiś, чэш. vábiti, славац. vábiť, макед. ваби, балг. ва́бя, серб.-харв. ва́бити, славен. vabiti, ст.-слав. вабити. Прасл. *vabiti ’крычаць’. Згодна з адной версіяй (Развадоўскі, Wybór, 2, 157), праславянскае слова суадносіцца з гоц. wōpjan, ст.-ісл. оéра ’крычаць, лемантаваць’ і інш. Гл. яшчэ Праабражэнскі, 1, 61; Траўтман, 333–337; Скіт, 706; Покарны, 1109; Рудніцкі, 1, 287; Фасмер, 1, 263; БЕР, 1, 110; Махэк₂, 673; Скок, 3, 557. Згодна з іншай версіяй, праслав. *vabiti было непасрэдна звязана з назвай паляўнічай прылады (пасткі) і мела першапачаткова значэнне ’заманьваць птушку ў пастку’, адкуль пазней развілося значэнне ’прынаджваць птушку голасам’. Параўн. паралелі да *vabiti: ст.-інд. ubhnā́ti ’звязвае’, ст.-грэч. ὕφος ’сетка’, лац. lасеге ’вабіць’ і laquens ’сіло, пятля’, ст.-в.-ням. spanan ’вабіць’ і ст.-англ. spannan ’звязваць’ (Мартынаў, Лекс. взаим., 190–191).

Ва́біць 2 ’марнаваць час; забаўляць’, вабіцца ’затрымлівацца; забаўляцца, гуляць’, ваблены ’марудны’ (Яўс.). Узнікла ў выніку метатэзы: бавіць > вабіць, што пацвярджаецца поўным супадзеннем семантыкі абодвух дзеясловаў.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)