Бясполае пакаленне, гл. Спарафіт

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

Бясполае размнажэнне 1/299, 378; 2/532, 634; 4/457; 5/134; 8/483; 9/73; 10/24

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

БЯСПО́ЛАЕ РАЗМНАЖЭ́ННЕ,

размнажэнне жывёл і раслін без апладнення. Ажыццяўляецца без удзелу палавых клетак, часта з дапамогай вегетатыўных органаў. Уласціва бактэрыям (дзяленне), аднаклетачным (дзяленне, фрагментацыя, пачкаванне і спораўтварэнне) і шматклетачным арганізмам (вегетатыўнае размнажэнне, спораўтварэнне, поліэмбрыянія). Ёсць у вышэйшых раслін, адсутнічае ў малюскаў, членістаногіх, пазваночных.

Адрозніваюць уласна бясполае размнажэнне — утварэнне спец. клетак — спораў, якія пры прарастанні даюць пачатак новаму арганізму, і вегетатыўнае размнажэнне. Патомства, якое атрымліваецца ў выніку бясполага размнажэння, генетычна аднароднае, што часта выкарыстоўваецца ў раслінаводстве для замацавання карысных якасцей гібрыдаў. Шэрагу арганізмаў уласціва чаргаванне бясполага размнажэння з палавым размнажэннем.

Р.Г.Заяц.

т. 3, с. 418

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

бяспо́лы

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. бяспо́лы бяспо́лая бяспо́лае бяспо́лыя
Р. бяспо́лага бяспо́лай
бяспо́лае		 бяспо́лага бяспо́лых
Д. бяспо́ламу бяспо́лай бяспо́ламу бяспо́лым
В. бяспо́лы (неадуш.)
бяспо́лага (адуш.)		 бяспо́лую бяспо́лае бяспо́лыя (неадуш.)
бяспо́лых (адуш.)
Т. бяспо́лым бяспо́лай
бяспо́лаю		 бяспо́лым бяспо́лымі
М. бяспо́лым бяспо́лай бяспо́лым бяспо́лых

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бяспо́лы, -ая, -ае.

Які не мае адзнак полу.

Бясполая істота.

○

Бясполае размнажэнне — форма размнажэння, пры якой арганізм узнаўляе сябе самастойна, без усялякага ўдзелу іншай асобіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

беспо́лый бяспо́лы;

беспо́лое размноже́ние биол. бяспо́лае размнажэ́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

шызагані́я, ‑і, ж.

Шматлікае бясполае размнажэнне ў прасцейшых і некаторых водарасцей.

[Ад грэч. schizō — раздзяляю, расшчапляю і gonē, gonéia — (за)раджэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бяспо́лы, ‑ая, ‑ае.

Які не мае прыкмет полу.

•••

Бясполае размнажэнне гл. размнажэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спарафі́т, ‑у, М ‑фіце, м.

Бясполае пакаленне ў цыкле развіцця раслін, якое чаргуецца з палявым.

[Ад грэч. spora — пасеў і phytón — расліна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

размнажэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. размнажаць — размножыць і размнажацца — размножыцца.

2. Аднаўленне патомства жывёльным або раслінным арганізмам. Бясполае размнажэнне. Палавое размнажэнне. Вегетатыўнае размнажэнне раслін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)