брыня́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -ня́е; незак.

1. Разбухаць, павялічвацца ў аб’ёме ад вільгаці.

2. Павялічвацца ў працэсе росту, напаўняючыся пажыўнымі сокамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

брыня́ць

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. брыня́е брыня́юць
Прошлы час
м. брыня́ў брыня́лі
ж. брыня́ла
н. брыня́ла

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

брыня́ць несов., в разн. знач. набуха́ть; (наполняться соком — ещё) взбуха́ть; (преимущественно от сырости — ещё) бу́хнуть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

брыня́ць, ‑яе; незак.

1. Набіраючыся вільгаці, павялічвацца, расшырацца ў аб’ёме; разбухаць.

2. Павялічвацца ў працэсе росту, напаўняючыся пажыўнымі сокамі. То была пара, калі маладыя бярозкі брынялі салодкім сокам. Гартны. Хай зярняты прарастаюць, Новай сілай хай брыняюць Колас, кветка, ліст! Кірэенка.

3. Расшырацца, павялічвацца ў аб’ёме; ацякаць, распухаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

брыня́ць (án)schwéllen* vi (s), (áuf)qúellen vi * (s) (пра пупышкі)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Брыня́ць ’набухаць’. Здаецца, беларускае новаўтварэнне да слав. *brьněti: укр. брені́ти, брині́ти ’гучаць; цвісці, красавацца’, ст.-польск. brznieć (польск. brzmieć), чэш. brněti і г. д. ’гучаць’. Як заўважыў Брукнер, 45, словы, якія азначаюць гучанне, гук, часта азначаюць і набуханне. Параўн. слав. *bręk‑ (гукапераймальная аснова) і *bręk‑ ’набухаць’ (гл. бра́кнуць), польск. brzmieć ’тс’, але nabrzmiały ’набухлы’. Бел. брыня́ць < *brьněti (развівалася, можа, пад польск. уплывам?). Адсюль і бры́на ’цвіль’ (гл.). Сюды адносіцца і абрыняць (гл.) ’напухнуць, азызнуць’ (гл. Мартынаў, БЛ, 1972, 2, 74).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Брыні́ты ’свярбець (аб ране)’ (палес., Клім.). Таго ж паходжання, што і брыня́ць ’набухаць’ (гл.). Па сваёй форме брыні́ты дакладна адлюстроўвае *brьněti, а па значэнню вельмі блізкае да брыня́ць. Гэта даказвае, што і брыня́ць таксама можа паходзіць ад *brьněti.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

бу́хнуть​II несов. (разбухать) бра́кнуць; (преимущественно от сырости) брыня́ць, набры́ньваць; (пухнуть) пу́хнуць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Набрыня́ць ’набухаць’ (Касп.), ’набухнуць ад вільгаці’ (Шат., Сцяшк., Чач.). Гл. брыня́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Бры́на ’вільгаць, вада’ (У склепе адна бры́на — Сцяшк. МГ). Цёмнае слова. Можа, мае нейкія адносіны да рус.-ц.-слав. брение гліна, гразь’, ст.-серб.-харв. брна ’гразь’, славен. bȓn ’рачны іл’ (аб гэтых словах гл. Фасмер, 1, 212). Але хутчэй за ўсё да слав. *brьněti ’налівацца, паспяваць’ (гл. брыня́ць), асабліва параўн. яго значэнне разбухаць’. З гэтага апошняга, відаць, і трэба зыходзіць: ’разбухаць (ад вільгаці)’ → ’рабіцца вільготным’ → ’вільгаць’. Пра сувязь дзеяслова набрыня́ць ’набухнуць’ з бры́на думаюць Арашонкава і інш., Весці АН БССР, 1972, № 1, 80.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)