Бале́й ’больш’ (Др.-Падб.). Дыялектная форма ўсх.-слав. bolʼe ’больш’ або bolʼeje. Падрабязней гл. пад бо́льшы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бале́я
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
бале́я |
бале́і |
| Р. |
бале́і |
бале́й |
| Д. |
бале́і |
бале́ям |
| В. |
бале́ю |
бале́і |
| Т. |
бале́яй
бале́яю |
бале́ямі |
| М. |
бале́і |
бале́ях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
бале́ць
‘за каго, што’
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
бале́ю |
бале́ем |
| 2-я ас. |
бале́еш |
бале́еце |
| 3-я ас. |
бале́е |
бале́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
бале́ў |
бале́лі |
| ж. |
бале́ла |
| н. |
бале́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
бале́й |
бале́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
бале́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Бальство́ ’перавага’ (Гарэц.). Утварэнне на аснове слоў тыпу бале́й (слав. bolʼьjь ’большы і г. д.’); суфікс ‑ство.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́льшы, больш, бале́й. Прасл. *bolьjь (м. р.), *botьši (ж. р.), *bolʼe (н. р.) роднаснае ст.-інд. bálīyan ’мацнейшы’, bálam ’сіла’, лац. dē‑bilis ’слабы’ і г. д. Падрабязна гл. Фасмер, 1, 191. Адсюль узнікае самастойны ўсх.-слав. прыметнік са значэннем ’вялікі’; бел. бальшы́, рус. большо́й (гл. Шанскі, 1, Б, 160). Ад гэтага апошняга ўтворана лексема бел. бальша́к (БРС, Сцяшк. МГ, Касп.), рус. больша́к ’дарога’ (спачатку ’вялікая дарога’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)