Першае Балгарскае царства

т. 12, с. 307

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

балга́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. балга́рскі балга́рская балга́рскае балга́рскія
Р. балга́рскага балга́рскай
балга́рскае
балга́рскага балга́рскіх
Д. балга́рскаму балга́рскай балга́рскаму балга́рскім
В. балга́рскі (неадуш.)
балга́рскага (адуш.)
балга́рскую балга́рскае балга́рскія (неадуш.)
балга́рскіх (адуш.)
Т. балга́рскім балга́рскай
балга́рскаю
балга́рскім балга́рскімі
М. балга́рскім балга́рскай балга́рскім балга́рскіх

Крыніцы: piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

венге́ра-балга́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. венге́ра-балга́рскі венге́ра-балга́рская венге́ра-балга́рскае венге́ра-балга́рскія
Р. венге́ра-балга́рскага венге́ра-балга́рскай
венге́ра-балга́рскае
венге́ра-балга́рскага венге́ра-балга́рскіх
Д. венге́ра-балга́рскаму венге́ра-балга́рскай венге́ра-балга́рскаму венге́ра-балга́рскім
В. венге́ра-балга́рскі (неадуш.)
венге́ра-балга́рскага (адуш.)
венге́ра-балга́рскую венге́ра-балга́рскае венге́ра-балга́рскія (неадуш.)
венге́ра-балга́рскіх (адуш.)
Т. венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскай
венге́ра-балга́рскаю
венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскімі
М. венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскай венге́ра-балга́рскім венге́ра-балга́рскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

белару́ска-балга́рскі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. белару́ска-балга́рскі белару́ска-балга́рская белару́ска-балга́рскае белару́ска-балга́рскія
Р. белару́ска-балга́рскага белару́ска-балга́рскай
белару́ска-балга́рскае
белару́ска-балга́рскага белару́ска-балга́рскіх
Д. белару́ска-балга́рскаму белару́ска-балга́рскай белару́ска-балга́рскаму белару́ска-балга́рскім
В. белару́ска-балга́рскі (неадуш.)
белару́ска-балга́рскага (адуш.)
белару́ска-балга́рскую белару́ска-балга́рскае белару́ска-балга́рскія (неадуш.)
белару́ска-балга́рскіх (адуш.)
Т. белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскай
белару́ска-балга́рскаю
белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскімі
М. белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскай белару́ска-балга́рскім белару́ска-балга́рскіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

поўнагало́ссе, -я, н.

У мовазнаўстве: наяўнасць у словах усходнеславянскіх моў у адрозненне ад іншых славянскіх моў спалучэнняў оро, оло, ере, еле паміж зычнымі, якія адпавядаюць стараславянскім ра, ла, ре, ле, напр.: рус. город, бел. горад, балгарскае град, чэшскае йгасі.

|| прым. поўнагало́сны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ве́шалка ’полка або стойка з кручкамі (калочкамі), на якія вешаюць адзенне’ (КТС, БРС, Сцяшк. МГ); ’вешалка ў адзенні’ (Сцяшк. МГ), укр. ві́шалка ’паліца-вешалка’, рус. ве́шалка ’тс’, балг. дыял. вешалка ’шыбеніца’. Гэта параўнальна новае ўсходнеславянска-балгарскае ўтварэнне, відавочна, ад вѣшало (< věšati) і суф. ‑к‑a (Nomina loci), а не непасрэдна ад вешаць, як мяркуе П. Сцяцко (Нар., 116).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

По́дан ’столь’ (беласт., Жыв. НС). Хутчэй за ўсё, да под (гл.), параўн. чэш. pūdą ’столь’, балг. под ’тс’, серб.-харв. под ’тс’; суфіксацыя няясная, магчыма, выражае значэнне падабенства (Сцяцко, Афікс. наз., 147). Параўн., аднак, балг. нотой ’столь’, якое Младэнаў (498) звязвае з *ięti ’цяць, рэзаць’, што ставіцца пад сумненне, паколькі балгарскае слова лічыцца запазычаннем з навагрэч. πάτωμα, вытворнага ад πατώνω ’насцілаць падлогу’ (БЕР, 5, 557).⇉'

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АПРЫ́ЛАЎ Васіл Еўстаціеў

(21.7.1789, г. Габрава — 2.10.1847),

балгарскі грамадска-паліт. дзеяч, асветнік, педагог і пісьменнік. Адукацыю атрымаў у Расіі, Германіі і Венскім ун-це. У 1835 заснаваў у Габраве першую свецкую школу. Аўтар прац «Балгарскія кніжкі, ці Якому славянскаму племю ўласна належыць кірылаўская азбука» (1841), «Думкі пра цяперашняе балгарскае навучанне» (1847) і інш. Творчасць Апрылава спрыяла адраджэнню нац. свядомасці балгараў, іх самабытнай культуры і традыцый.

т. 1, с. 435

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Пярэ́сціць ’рабіць пярэстым’; экспр. ’біць, сцябаць, лупіць’ (ТСБМ, люб., Жыв. сл.; Сержп.), ’біць дубцом, палкай, рабіць пісягі’ (Некр.), ’збіваць паленам, палкай’ (Шат.), ’секчы дубцом; лаяць’; параўн. укр. пері́щити ’моцна біць, секчы; моцна, бесперапынна ісці (пра дождж)’, балг. пера́стим ’біць; сварыцца’, пере́стим ’лаяць’. Вытворнае ад пе́рыць ’біць; лупцаваць’ (гл.), аналагічна тлумачацца ўкраінскае (< пе́рити ’тс’, ЕСУМ, 4, 350) і балгарскае (< пе́ря ’біць, лупцаваць’, ’праць’, БЕР, 5, 167) словы. На семантыку, магчыма, паўплывала пярэсты (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

АСПАРУ́Х,

Ісперых, Іспор (? — каля 701), хан протабалгараў [каля 643 — каля 701], першы хан славянабалг. дзяржавы [681 — каля 701]. У сярэдзіне 7 ст. пад націскам хазараў перайшоў з часткай плямёнаў протабалгараў з Прыазоўя ў Паўд. Бесарабію і на землі ўздоўж правага берага Дуная (належалі Візантыі). Рассяліўшыся ў Дабруджы і прылеглых раёнах, протабалгары Аспаруха падпарадкавалі саюз сямі слав. плямёнаў і стварылі аб’яднаную дзяржаву, вядомую як Першае Балгарскае царства; з 680 Аспарух яе хан (у 681 дзяржава прызнана Візантыяй).

т. 2, с. 41

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)