асно́ўны² гл. аснова.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Асно́ўны

назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз.
м.
Н. Асно́ўны
Р. Асно́ўнага
Д. Асно́ўнаму
В. Асно́ўны
Т. Асно́ўным
М. Асно́ўным

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

асно́ўны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. асно́ўны асно́ўная асно́ўнае асно́ўныя
Р. асно́ўнага асно́ўнай
асно́ўнае		 асно́ўнага асно́ўных
Д. асно́ўнаму асно́ўнай асно́ўнаму асно́ўным
В. асно́ўны (неадуш.)
асно́ўнага (адуш.)		 асно́ўную асно́ўнае асно́ўныя (неадуш.)
асно́ўных (адуш.)
Т. асно́ўным асно́ўнай
асно́ўнаю		 асно́ўным асно́ўнымі
М. асно́ўным асно́ўнай асно́ўным асно́ўных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

асно́ўны¹, -ая, -ае.

Найбольш важны, галоўны.

А. закон — канстытуцыя.

Асноўная работа.

◊

У асноўным — у галоўным, у агульных рысах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

асно́ўны

I основно́й; основополага́ющий, основополо́жный; перви́чный, стержнево́й; центра́льный;

а. зако́н — основно́й зако́н;

~ныя пры́нцыпы — основны́е (основополо́жные) при́нципы;

~ныя адзна́кі — основны́е при́знаки;

○ а. капіта́л — основно́й (перви́чный) капита́л;

◊ у ~ным — в основно́м

II хим. осно́вный;

а. во́кісел — осно́вная о́кись

III текст. осно́вный;

~ныя ні́ткі — осно́вные ни́тки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

асно́ўны ​1, ‑ая, ‑ае.

Найбольш важны, істотны, галоўны. Асноўны закон. Асноўная думка. Асноўныя сродкі вытворчасці. Асноўная задача. Асноўная спецыяльнасць. / у знач. наз. асно́ўнае, ‑ага, н. Звераў рашыўся на самае асноўнае, што магло яго выручыць. Алешка.

•••

Асноўны капітал гл. капітал.

У асноўным — у агульных, істотных рысах, у галоўным.

асно́ўны ​2, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да асновы (у 5 знач.). Асноўныя ніткі.

асно́ўны ​3, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да асновы (у 8 знач.). Асноўны вокісел. Асноўная соль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

асно́ўны háuptsächlich, Haupt-, Grund-; Stamm-; grúndlegend, wésentlich (істотны);

асно́ўныя зада́чы Háuptaufgaben pl;

асно́ўная ўстано́ўка Grúndhaltung f -;

асно́ўня ўва́га Háuptaugenmerk n -(e)s;

асно́ўная супярэ́чнасць Grúndwiderspruch m -(e)s, -sprüche;

асно́ўны капіта́л эк fíxes Kapitál, Grúndkapital n -(e)s, -e;

асно́ўны зако́н (канстытуцыя) Grúndgesetz n -es, -e, Verfássung f -, -en

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

асно́ва, -ы, мн. -ы, -но́ў, ж.

1. Апорная частка прадмета, каркас, на якім трымаюцца астатнія часткі.

А. машыны.

2. Ніжняя частка якога-н. прадмета або збудавання, падмурак.

Бетонная а.

3. перан. Пачатак, узор, тое галоўнае, на чым будуецца што-н., што з’яўляецца сутнасцю чаго-н.

Эканамічная а. сацыяльнага ладу.

4. мн. Зыходныя, галоўныя палажэнні якой-н. навукі, тэорыі і пад.

Асновы агратэхнікі.

Эстэтычныя асновы паэзіі.

5. Падоўжныя ніткі ў тканіне.

А. палатна.

6. У граматыцы: частка слова без канчатка.

А. слова.

◊

На аснове чаго — зыходзячы з чаго-н., на падставе чаго-н.

Ляжаць (быць) на аснове чаго — быць асноўным у чым-н.

Класці (пакласці) у аснову што, браць за аснову што — браць (узяць) у якасці галоўнага, асноўнага.

|| прым. асно́ўны, -ая, -ае (да 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

кісло́тна-асно́ўны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. кісло́тна-асно́ўны кісло́тна-асно́ўная кісло́тна-асно́ўнае кісло́тна-асно́ўныя
Р. кісло́тна-асно́ўнага кісло́тна-асно́ўнай
кісло́тна-асно́ўнае		 кісло́тна-асно́ўнага кісло́тна-асно́ўных
Д. кісло́тна-асно́ўнаму кісло́тна-асно́ўнай кісло́тна-асно́ўнаму кісло́тна-асно́ўным
В. кісло́тна-асно́ўны (неадуш.)
кісло́тна-асно́ўнага (адуш.)		 кісло́тна-асно́ўную кісло́тна-асно́ўнае кісло́тна-асно́ўныя (неадуш.)
кісло́тна-асно́ўных (адуш.)
Т. кісло́тна-асно́ўным кісло́тна-асно́ўнай
кісло́тна-асно́ўнаю		 кісло́тна-асно́ўным кісло́тна-асно́ўнымі
М. кісло́тна-асно́ўным кісло́тна-асно́ўнай кісло́тна-асно́ўным кісло́тна-асно́ўных

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

АСНО́ЎНЫ КАПІТА́Л,

галоўны элемент пастаяннага прадукцыйнага капіталу, які па меры паступовага зношвання ў вытв. працэсе часткамі пераносіць сваю вартасць на новы прадукт і часткамі вяртаецца са сферы абарачэння да прадпрымальніка, што авансаваў гэты капітал. У асноўны капітал уваходзіць вартасць вытв. будынкаў, збудаванняў, машын, абсталявання, унутрызаводскага транспарту і інш. Найважнейшы элемент матэрыяльна-тэхн. базы капіталізму, паказчык узроўню яго эканам. развіцця. У працэсе вытв-сці ён узаемадзейнічае з абаротным капіталам, з’яўляецца матэрыяльнай асновай эканам. цыкла.

Зах. эканамісты-тэарэтыкі суб’ектывісцкага кірунку адносяць асноўны капітал да доўгачасовых «ускосных даброт», якія маюць здольнасць узнаўляцца і паступова выкарыстоўвацца ў якасці сродку шматразовага задавальнення адной і той жа патрэбы — вырабу «прамых даброт». Для прадпрымальніка-прамыслоўца асноўны капітал — грашовая вартасць, укладзеная ім у сродкі працы і адлюстраваная ў бухгалтарскім рахунку фірмы. Яна існуе ў 2 частках: адна (асноўная) — у сродках працы («ускосныя даброты»), другая — у вырабленых таварах («прамыя даброты»). Прайшоўшы сферу абарачэння, таварная форма вартасці змяняецца на грашовую, частка якой ідзе ў амартызацыйны фонд. Гэта паўтараецца кожны вытв. цыкл, пакуль не зносяцца ўсе матэрыяльныя элементы асноўнага капіталу.

У сацыяліст. эканоміцы асноўны капітал — асноўныя вытворчыя фонды.

Т.І.Адамовіч.

т. 2, с. 39

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)