апа́рына, -ы, мн. -ы, -рын, ж. (разм.).
Паглыбленае месца на балоце, якое не зарасло травою ці мохам; акно.
Уваліцца ў апарыну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апа́рына
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
апа́рына |
апа́рыны |
| Р. |
апа́рыны |
апа́рын |
| Д. |
апа́рыне |
апа́рынам |
| В. |
апа́рыну |
апа́рыны |
| Т. |
апа́рынай
апа́рынаю |
апа́рынамі |
| М. |
апа́рыне |
апа́рынах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
апа́рына ж., разг. (в болоте) окно́ ср.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апа́рына, ‑ы, ж.
Разм. Месца ў балоце, дрыгве, якое не зарасло мохам і напоўнена вадою; акно. Раз, ходзячы па балоце, уваліўся.. [бацюшка] дзесь у апарыну па самы пояс. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Апа́рына (БРС), апа́ра ’крынічнае акно’ (лід., Яшк.). Укр. опар ’палонка’, ’акно ў балоце’, ’падталы снег’. Дзеяслоў апарыць ’падвергнуць уздзеянню пары’, вядомы ў слав. мовах, дае шэраг вытворных са значэннем месца: ’месца апёку’, ’выгарэлае месца ў лесе’ і г. д. Відаць, апарына — адзін з такіх вытворных назоўнікаў; уздзеянне пары, магчыма, меркавалася ў сувязі з тым, што над апарынай у халоднае надвор’е відаць пара.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
апа́рына Месца ў балоце, дрыгве, напоўненае вадой (БРС).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
акно́, ‑а; мн. вокны, акон, вокнам; н.
1. Праём у сцяне будыніны для святла і паветра. Дом на пяць акон. // Зашклёная рама. Уставіць акно. Разбіць акно. // Падаконнік. Палажыць на акно. Сядзець на акне. // Растуліна ў якім‑н. апараце, машыне. Скідальнае акно ў жняярцы. // перан. Выхад, доступ да чаго‑н. Рэвалюцыя адкрыла нашым людзям акно ў шырокі свет. «Полымя».
2. Рэшткі вадаёма ў балоце, дрыгве; апарына. Дзе-нідзе свінцовымі вокнамі зманліва блішчалі праёмы вады. Ракітны.
3. Разм. Вольны прамежак часу ў раскладзе заняткаў педагога.
•••
Венецыянскае акно — вялікае акно, якое складаецца з трох частак (звычайнага акна і двух паўакон па баках).
Глухое акно — акно, зробленае для формы, а не для карыстання.
Італьянскае акно — акно з трох ці чатырох створак.
Чортава акно — глыбокая ўпадзіна з вадою сярод балота.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)