анто́нім, -а, мн. -ы, -аў, м.
У мовазнаўстве: слова, процілеглае па знач. іншаму слову, напр.: праўда — хлусня, дабро — зло і пад.
|| прым. антанімі́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
анто́нім м., лингв. анто́ним
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
анто́ним лингв. анто́нім, -ма м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
antonym [ˈæntənɪm] n. ling. анто́нім
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
анто́німы, ‑аў; адз. антонім, ‑а, м.
Пары слоў з процілеглым значэннем: праўда — хлусня, дабро — зло і пад.
[Ад грэч. anti — супраць і onyma — імя, назва.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
antonym
[ˈæntənɪm]
n.
анто́нім -а m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
antonim, ~u
м. лінгв. антонім
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Разду́мацца ’падумаць і змяніць ранейшы намер, рашэнне’ (Др.-Падб.), рус. смал. разду́маться ’перадумаць’. Ад раз- і ду́маць (гл.) як антонім да наду́мацца ’прыняць рашэнне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разра́яць ’разлучыць, развесці’ (Сцяшк. Сл.). Ад раз- са значэннем дзеяння, супрацьлеглага папярэдняму, і ра́іць (гл.), як антонім да пара́іць, нара́іць (я на месцы і з’яўляецца вынікам моцнага якання).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ГРЭЦЫ́ЗМ,
слова, запазычанае з грэчаскай мовы візант. перыяду, а таксама тэрмін, утвораны з грэч. кораня і афіксаў. Сустракаюцца ў помніках бел. пісьменства 14—16 ст., куды трапілі са стараж.-рус. мовы, а таксама праз пераклады з грэч. мовы рэліг. і навук. л-ры (напр., «адъ», «аксамигъ», «ангелъ», «антихристъ», «канон», «мира» і інш.). Вял. колькасць грэцызмаў пранікла ў бел. мову на працягу 17—20 ст. праз рус. або польск. мовы-пасрэдніцы.
Лексіка грэч. паходжання ў сучаснай бел. мове характарызуецца: зычным «ф» у пач. слова («фаза», «філасофія»); спалучэннямі «-кс-», «-пс-», «-мв-», «-мп-» у сярэдзіне слова («сінтаксіс», «элепсіс», «сімвал», «сімптом»); спалучэннямі «-ос (-ас)», «-іка (-ыка)» у канцы слова («пафас», «батаніка»). Прадуктыўныя штучныя ўтварэнні слоў на аснове грэч. каранёў і афіксаў (напр., «антонім» < anti — супраць і onyma — імя, назва). Большасць грэцызмаў у бел. мове папаўняюць навук. тэрміналогію.
Літ.:
Булыка А.М. Лексічныя запазычанні ў беларускай мове XIV—XVIII стст. Мн., 1980.
У.Б.Ламека.
т. 5, с. 496
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)